Wytyczne
Badanie immunochemiczne kału według wytycznych ACPGBI oraz BSG
dr hab. n. med. Marcin Zeman
lek. Beata Skowronek
- W artykule przedstawiono streszczenie wytycznych Association of Coloproctology of Great Britain and Ireland (ACPGBI) oraz British Society of Gastroenterology (BSG) z czerwca 2022 r. dotyczących wykorzystania badania immunochemicznego kału (FIT – faecal immunochemical testing) w diagnostyce raka jelita grubego (RJG) u pacjentów objawowych. Celem opracowanych wytycznych było stworzenie jasnej strategii użycia FIT w ścieżce diagnostycznej u chorych z objawami budzącymi podejrzenie RJG
Badanie immunochemiczne kału jest testem opartym na wykorzystaniu przeciwciał skierowanych przeciwko białkom krwi, a jego wynikiem jest stężenie hemoglobiny w kale (fHb – faecal haemoglobin concentration). Wykazuje wysoką czułość w wykrywaniu raka jelita grubego, tym samym ma znaczną przewagę nad oceną kliniczną opartą jedynie na objawach. Badanie immunochemiczne kału stanowi obiektywny miernik ryzyka wystąpienia RJG, równocześnie pozwalając na identyfikację pacjentów grupy niskiego ryzyka. Jego czułość dla tzw. innych poważnych chorób jelita grubego (w tym zaawansowanych gruczolaków i chorób zapalnych jelit) jest istotnie niższa, w związku z czym zalecenia skupiają się jedynie na roli FIT w diagnostyce RJG.
Metody
Wytyczne zostały opracowane wspólnie przez ACPGBI oraz BSG. Wielodyscyplinarna grupa badawcza składała się z 92 przedstawicieli kilku specjalności medycznych, m.in chirurgów kolorektalnych, gastroenterologów, radiologów, lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), a także przedstawicieli środowiska pielęgniarskiego, pacjentów, epidemiologów oraz przedstawicieli nauk podstawowych. Do opracowania stanowiska grupy badawczej użyto zmodyfikowanej elektronicznej metody delfickiej. W celu sformułowania pytań badawczych użyto modeli PICO (patients, interventions, controls and outcomes). Ramy metodologiczne badania wyznaczono za pomocą Oceny Wytycznych Dotyczących Badań i Ewaluacji (AGREE II – Appraisal of Guidelines for Research and Evaluation). Czterech członków grupy badawczej dokonywało systematycznej analizy literatury fachowej. Przed ostatecznym ustaleniem wytycznych proces wyszukiwania powtarzano po każdej rundzie procesu delfickiego w celu uwzględnienia ewentualnych świeżo opublikowanych badań. Po wstępnej dyskusji przeprowadzano głosowanie. Ustalenie konsensusu wymagało zgodnej opinii 80% badaczy. W przypadku jego braku po każdej rundzie głosowania rozpowszechniano zwrotne informacje między członkami grupy badawczej, by umożliwić ponowne przeanalizowanie badań i ewentualną modyfikację pierwotnego stanowiska. Do oceny siły dowodów i zaleceń użyto Klasyfikacji Ocen Zaleceń, Rozwoju i Ewaluacji (GRADE – Grading of Recommendations, Assessment, Development and Evaluations). Przy formułowaniu wytycznych wzięto pod uwagę korzyści zdrowotne, działania niepożądane i ryzyko związane ze stosowaniem FIT.