prof. dr hab. n. med. Andrzej Kawecki

Letnie wakacje to okres niejednokrotnie wyczekiwany przez cały rok jako moment wytchnienia od codziennych problemów i intensywnej pracy. Także w tym roku, co niestety staje się już regułą, nie jest to czas beztroski. Niezmiennie bardzo źle przedstawia się sytuacja międzynarodowa, a dodatkowy problem stanowią upały, które obecnie w większej części Europy osiągnęły nienotowane dotąd nasilenie. Skupmy się jednak na sprawach merytorycznych, czyli omówieniu artykułów bieżącego numeru „Onkologii po Dyplomie”, który może stanowić ciekawy dodatek do letniej lektury.

Pierwszy z polecanych artykułów – autorstwa dr Oktawii Pylak-Piwko pt. „U kogo występuje ryzyko zespołu rozpadu nowotworu – jak go diagnozować i leczyć?” – dotyczy nadzwyczaj ważnego w onkologii problemu, którym jest tytułowy zespół rozpadu guza (TLS – tumor lysis syndrome), czyli powikłania stanowiącego częstą przyczynę chorobowości i śmiertelności zależnej od leczenia. Ogólnie TLS dotyczy przede wszystkim nowotworów o wybitnej wrażliwości na leczenie systemowe i promieniowanie jonizujące, przy jednoczesnej dużej dynamice progresji. Klasycznym przykładem są tu chłoniaki – nowotwory układu krwiotwórczego lub niektóre guzy zarodkowe. Dodatkowo trzeba podkreślić ryzyko występowania TLS w przypadku nowotworów litych o wyjściowo dużej masie i wysokiej reaktywności na leczenie systemowe. Do takich należą m.in., o czym wiadomo od lat, raki drobnokomórkowe. Paradoksalnie ryzyko występowania zespołu rozpadu guza rośnie niejako proporcjonalnie do – wtórnego do aplikacji nowych technologii – wzrostu skuteczności leczenia, co dotyczy systematycznie rozszerzającej się aplikacji immunoterapii i ukierunkowanej farmakoterapii. Autorka szczegółowo omawia symptomatologię oraz zasady leczenia w przypadku rozwinięcia się TLS. Zwraca uwagę na profilaktykę, która w tym przypadku jest najważniejsza i u wielu chorych zapobiega krytycznemu powikłaniu obarczonemu dużym ryzykiem śmiertelności. Gorąco polecam lekturę tego artykułu przede wszystkim lekarzom w trakcie kształcenia, nie tylko onkologom.

Równie interesujący jest następny artykuł „Wskazówki dotyczące nadzoru onkologicznego u pacjenta ze stwierdzoną marskością wątroby”, którego autorkami są Katarzyna Hossa i prof. dr hab. n. med. Ewa Małecka-Wojciesko, MD, PhD, AGAF. Zachorowalność na raka wątrobokomórkowego (HCC – hepatocellular carcinoma) zarówno w Polsce, jak i na świecie systematycznie rośnie, a w efekcie relatywnie rzadki w Europie kilka dekad temu nowotwór stał się bardzo poważnym problemem onkologicznym. Autorki szczegółowo przedstawiają zasady postępowania diagnostycznego w przypadku obserwacji pacjentów z marskością wątroby, która de facto jest stanem przednowotworowym. To lektura bardzo przydatna zarówno dla onkologów, jak i internistów oraz gastroenterologów.

Nadzwyczaj ważnym doniesieniem jest praca dr hab. n. farm. Katarzyny Regulskiej zatytułowana „Istotne klinicznie interakcje między lekami onkologicznymi a dietą, suplementami diety i ziołami”. To bardzo poważny problem w dobie eskalacji różnego typu doniesień medialnych, zwykle pozbawionymi podstaw naukowych. Pacjenci oraz ich rodziny narażeni są – głównie za pośrednictwem internetu – na zalew informacjami o cudownych ziołach lub różnego rodzaju suplementach mających jakoby działanie wspomagające terapię onkologiczną, a nawet ją zastępujących. Kliniczne znaczenie reklamowanych środków jest zwykle żadne, a dodatkowo wiele z nich wywiera niekorzystny wpływ na leczenie onkologiczne, co Autorka bardzo szczegółowo omawia. To bardzo ciekawa i godna polecenia lektura, na pewno przydatna w codziennej praktyce lekarskiej.

W sierpniowym numerze „Onkologii po Dyplomie” znajdziecie Państwo ponadto artykuł stworzony przez zespół składający się z: lek. Anny Gruszczyńskiej, lek. Katarzyny Hetman, lek. Krzysztofa Kowalika, prof. dr. hab. n. med. Andrzeja Modrzejewskiego pt. „Leczenie dorosłych pacjentów z chłoniakiem Hodgkina w zależności od stadium zaawansowania choroby”, a także „Zapobieganie zakażeniu SARS-CoV-2 u pacjentów z nowotworami układu krwiotwórczego i leczenie COVID-19” (czyli grupie szczególnego ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji) pióra lek. Agaty Ogłozy. Jak zwykle warto zwrócić też uwagę na przegląd wyników badań klinicznych zaprezentowanych przez lek. Bartosza Spławskiego w „Aktualnościach naukowych” – interesujące wydają się zwłaszcza doniesienia dotyczące dalszych postępów w leczeniu ukierunkowanym na chorych z niedrobnokomórkowym rakiem płuca.

Wszystkim Czytelnikom życzę dobrej lektury, a tym, którzy są jeszcze przed urlopem, superwypoczynku.