I Kongres Niewydolności Serca i Wad Zastawkowych | 20-21 lutego 2026. Weź udział stacjonarnie w Warszawie lub online! Sprawdź >
Wczesna diagnostyka
Powiększenie dziąseł – o czym może świadczyć?
lek. dent. Kinga Trepanowska
dr n. med. Michalina Szymczak-Paluch
dr n. med. Anna Dudko
dr hab. n. med. i dr n. hum. Sebastian Kłosek, prof. UM w Łodzi
- W niniejszym artykule szczególną uwagę poświęcono zmianom nowotworowym, które mogą początkowo manifestować się wyłącznie w jamie ustnej. Celem autorów było zwiększenie czujności onkologicznej wśród lekarzy oraz podkreślenie roli interdyscyplinarnej współpracy w procesie diagnostycznym i leczniczym
Obrzęk i ból dziąseł to częste objawy, z którymi ma do czynienia lekarz stomatolog w swej codziennej praktyce. Najczęściej mają one podłoże zapalne i są związane z obecnością płytki nazębnej, w niektórych przypadkach jednak mogą manifestować poważne schorzenia ogólnoustrojowe, w tym choroby nowotworowe. Właściwa interpretacja zmian w obrębie tkanek przyzębia ma kluczowe znaczenie dla wczesnej diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego leczenia.
Choroby dziąseł – klasyfikacja
Podstawowy podział chorób dziąseł i przyzębia opisuje „Klasyfikacja chorób przyzębia z 2017 roku”1. Na jej podstawie wyróżnia się zapalenie dziąseł wywołane przez płytkę nazębną, które może być modyfikowane przez następujące czynniki:
- okres pokwitania
- ciąża
- cykl menstruacyjny
- doustne środki antykoncepcyjne
- hiperglikemia
- białaczki
- palenie tytoniu
- niedobór witaminy C
- nieprawidłowe uzupełnienia protetyczne i wypełnienia
- leki:
- preparaty, których działania niepożądane polegają na zmniejszeniu ilości wytwarzanej śliny (m.in. antyhistaminowe, obniżające ciśnienie, antydepresyjne)
- przeciwpadaczkowe
- antagoniści kanałów wapniowych
- immunoregulujące (np. cyklosporyna, która powoduje polekowe powiększenie dziąseł).
Charakterystycznymi cechami polekowego zapalenia dziąseł są: częstsze występowanie zmian w przednim odcinku łuku zębowego, większe nasilenie objawów u młodszych pacjentów i czas wystąpienia symptomów obejmujący zwykle pierwsze 3 miesiące farmakoterapii1.
Choroby dziąseł, które nie są wywołane przez płytkę nazębną, stanowią osobną grupę w klasyfikacji. Ich przyczynami mogą być zaburzenia rozwojowe, czynniki genetyczne, infekcje o podłożu zarówno bakteryjnym, grzybiczym, jak i wirusowym, choroby autoimmunologiczne, schorzenia o podłożu endokrynologicznym, zmiany odczynowe i urazowe, pigmentacje dziąsła i nowotwory. W niniejszym artykule najbardziej szczegółowo omówiono ostatnią grupę. Najczęstszymi objawami wyżej wymienionych chorób zgłaszanymi przez pacjentów są obrzęk oraz krwawienie z dziąseł, zarówno samoistne, jak i podczas codziennego szczotkowania, a także halitoza1. Zadaniem lekarza dentysty w każdym takim przypadku jest przeprowadzenie bardzo szczegółowego wywiadu, skrupulatne badanie jamy ustnej, a w razie konieczności pogłębienie diagnostyki i wdrożenie właściwego leczenia lub pokierowanie chorego do odpowiedniego specjalisty.
