Wprowadzenie

Nowotwory w grupie noworodków występują niezmiernie rzadko. Ich występowanie szacuje się na 3,65 na 100 000 urodzeń, co oznacza, że w Polsce, gdzie rodzi się około 380 000 dzieci rocznie, u 14 noworodków rozpoznaje się złośliwy guz lity. Częstość występowania wszystkich zmian nowotworowych (łagodnych i złośliwych) u noworodków na świecie wynosi 7,2 na 100 000 urodzeń.¹ W Polsce liczba ta jest niedoszacowana, ponieważ często lekarze zajmujący się takim pacjentem nie zgłaszają go do rejestrów onkologicznych. Śmiertelność w tej grupie pacjentów nie zawsze jest związana z progresją choroby, ale niestety wynika też z komplikacji w przebiegu ciąży, powikłań w okresie porodu czy wczesnym okresie po porodzie, tzw. okresie wczesnoadaptacyjnym.

Wraz z postępem w dziedzinie opieki położniczej i okołoporodowej oraz rozwojem nowoczesnych metod obrazowania płodu coraz większy odsetek tych nowotworów może być zidentyfikowany w okresie prenatalnym. Pozwala to na prawidłowe planowanie porodu i opieki nad noworodkiem bezpośrednio po urodzeniu i w okresie wczesnoadaptacyjnym, co prowadzi do wzrostu odsetka wyleczalności w tej grupie pacjentów. Celem naszego cyklu jest przybliżenie zagadnień onkologii dziecięcej oraz uwrażliwienie lekarzy pediatrów na możliwość występowania chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży. Tym razem chciałybyśmy pokazać rzadką grupę nowotworów występujących w najwcześniejszym okresie życia, a zwłaszcza zwrócić uwagę na wczesne objawy mogące sugerować rozwój choroby nowotworowej, pamiętając, że wczesne jej rozpoznanie jest jednym z podstawowych czynników warunkujących powodzenie leczenia i wpływających nie tylko na rokowanie, ale też na jakość życia pacjenta po zakończonej terapii.

Omówienie

Diagnostyka i leczenie złośliwych guzów u tak małych pacjentów to nie lada wyzwanie dla całego zespołu lekarzy biorących udział w procesie diagnostyczno-terapeutycznym. Związane jest to z szybkim przebiegiem choroby w tej grupie dzieci, brakiem specyficznych objawów i wieloma dylematami towarzyszącymi decyzji o włączeniu i kontynuowaniu terapii ze względu na poważne odległe powikłania wielu procedur medycznych. Musimy zdać sobie sprawę, że te różnice występują też między okresami życia dziecka i widać je już, gdy porównuje się okresy noworodkowy i niemowlęcy.

Termin guzy okresu noworodkowego odnosi się przeważnie do guzów występujących do 28 dnia życia lub 44 tygodnia ciąży, jednak niektórzy wydłużają ten okres do 3 miesiąca życia ze względu na biologię niektórych nowotworów, w tym m.in. guzów OUN, bia...