Wprowadzenie

Zapalenie oskrzelików jest najczęstszą chorobą infekcyjną dolnych dróg oddechowych u dzieci do 2 roku życia. Jest ono jednostką chorobową w dalszym ciągu niedoszacowaną i często nierozpoznawaną, a u dzieci z objawami zapalenia oskrzelików nierzadko ustala się inne rozpoznania, takie jak obturacyjne zapalenie oskrzeli lub zaostrzenie astmy, czego następstwem jest niewłaściwe leczenie.¹ Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) opracowała w 2014 roku wytyczne dotyczące rozpoznawania i postępowania w zapaleniu oskrzelików u dzieci, które mają pomóc pediatrom w podejmowaniu decyzji terapeutycznych. Rozpoznanie opiera się wyłącznie na obrazie klinicznym i nie zaleca się wykonywania rutynowo badań dodatkowych. Leczenie jest objawowe, a przebieg może być ciężki, włącznie z niewydolnością oddechową. Lekarze pediatrzy wciąż mają ograniczone możliwości leczenia tej choroby i zapobiegania jej.

Definicja

Zapalenie oskrzelików (bronchiolitis) jest ostrą infekcją dotyczącą dolnych dróg oddechowych o etiologii wirusowej, dotyczącą głównie dzieci w wieku do 2 roku życia, charakteryzującą się ostrym stanem zapalnym, obrzękiem i martwicą komórek nabłonka wyścielającego drobne drogi oddechowe oraz zwiększoną produkcją śluzu, przebiegającą z dusznością wydechową, z towarzyszącym świstem wydechowym oraz tachypnoe.²

Epidemiologia

Szczyt zachorowań odnotowuje się w miesiącach jesienno-zimowych (od listopada do marca), z największym natężeniem w styczniu lub lutym. Zakażenie to jest najczęstszym powodem hospitalizacji u dzieci w pierwszym półroczu życia i przyczyną około 17-20% wszystkich hospitalizacji niemowląt. W 2 roku życia częstość zachorowań zmniejsza się o połowę. Chłopcy chorują 1,35 razy częściej niż dziewczęta. Spośród dzieci przyjętych do szpitala z powodu zapalenia oskrzelików 5-7% wymaga wentylacji mechanicznej, a średni czas terapii przy użyciu respiratora wynosi około 5 dni. Trzeba jednak zaznaczyć, że zdecydowana większość dzieci wymagających wentylacji mechanicznej to chorzy z grup ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia. Śmiertelność szacuje się w ogólnej populacji na około 1%, a w grupach ryzyka na około 3,5%. W okresie epidemicznym częste są zakażenia wewnątrzszpitalne. Prawdopodobieństwo rozwoju zapalenia oskrzelików u niemowlęcia przyjętego do szpitala w okresie epidemicznym sięga 45%.^3-5

Czynniki ryzyka

Czynnikami ryzyka zachorowania i ciężkiego przebiegu zapalenia oskrzelików są: wiek poniżej 6 miesiąca życia, wcześniactwo (szczególnie poniżej 32 tygodnia ciąży), mała masa urodzeniowa, dysplazja oskrzelowo-płucna, przewlekłe choroby płuc (astma,...