Zakażenia układu moczowego wywołane przez Chlamydia trachomatis – kiedy i jak leczyć?

dr n. med. Anna Wieczorkiewicz-Płaza1
dr hab. n. med. Przemysław Sikora1
dr n. med. Beata Bieniaś1
dr n. med. Paweł Płaza2

1Klinika Nefrologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

2Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie

Adres do korespondencji: dr n. med. Anna Wieczorkiewicz-Płaza, Klinika Nefrologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, ul. Antoniego Gębali 6, 20-093 Lublin; e-mail: anna.plaza@umlub.pl

Zakażenia układu moczowego wywołane Chlamydia trachomatis u dzieci nie są częste, mogą jednak prowadzić do poważnych powikłań. Odpowiednio wcześnie podjęte leczenie jest skuteczne, jeżeli zostanie zastosowane przed rozwinięciem się nieodwracalnych zmian mogących powodować niepłodność.

Wprowadzenie

Zakażenia układu moczowego (ZUM) są częstym problemem w praktyce pediatrycznej, dokładna częstość występowania infekcji wywoływanych przez Chlamydia trachomatis (CT) w tej populacji nie jest jednak znana. Do zakażenia dochodzi głównie w czasie porodu lub przez kontakty seksualne. W okresie noworodkowo-niemowlęcym CT może wywołać zapalenie spojówek i płuc, natomiast u starszych dzieci – zapalenie narządów moczowo-płciowych. ZUM wywołane zakażeniem CT ma najczęściej przebieg bez- lub skąpoobjawowy, co sprzyja późniejszym powikłaniom i dalszej transmisji patogenu. W diagnostyce stosuje się obecnie najbardziej czułe i swoiste metody polegające na amplifikacji materiału genetycznego bakterii. Odpowiednio wcześnie podjęte leczenie jest skuteczne, jeżeli zostanie zastosowane przed rozwinięciem się nieodwracalnych zmian mogących powodować niepłodność.

Epidemiologia

Najnowsze dane epidemiologiczne wskazują na zwiększenie w ostatnich latach występowania na świecie liczby zakażeń przenoszonych drogą płciową (STI – sexually transmitted infections). Najczęstszymi bakteriami odpowiedzialnymi za te zakażenia są Chlamydia trachomatis (CT) i Neisseria gonorrhoeae (NG).1,2 Uważa się, że wśród przyczyn tego zjawiska znajdują się: zmiana zachowań seksualnych, obniżenie wieku inicjacji seksualnej, brak stosowania zabezpieczeń, a także zwiększenie wykrywalności dzięki rozpowszechnieniu diagnostyki STI oraz zwiększeniu czułości i swoistości stosowanych testów.

Zakażenie układu moczowego wywołane Chlamydia trachomatis u dzieci nie jest częste. W typowych ZUM w badaniach bakteriologicznych moczu zwykle wykrywane są patogeny charakterystyczne dla zakażeń dróg moczowych, takie jak Escherichia coli, Proteus mirabilis, Enterococcus faecalis, Pseudomonas aeruginosa, na które ukierunkowane jest leczenie empiryczne. W przypadku oporności na leczenie lub niezidentyfikowania patogenu poszukuje się innych przyczyn. W większości placówek pediatrycznych diagnostyka zakażenia patogenami przenoszonymi drogą płciową nie jest możliwa lub jest znacznie utrudniona. Jest to prawdopodobnie przyczyną ich słabej wykrywalności. W piśmiennictwie istnieje niewiele doniesień na ten temat. Dotyczą one zwykle pacjentów wykorzystywanych seksualnie, zgłaszających się po pomoc doraźną, lub pacjentów, którzy rozpoczęli już współżycie.1,3,4 W artykule przedstawiono najnowsze dane dotyczące częstości występowania zakażeń Chlamydia trachomatis, sposobów przenoszenia bakterii oraz metod jej wykrywania i leczenia.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Etiologia

Chlamydia trachomatis jest obligatoryjną bakterią wewnątrzkomórkową charakteryzującą się unikalnymi właściwościami związanymi z jej wewnątrzkomórkowym rozwojem i replikacją w komórkach gospodarza. Wykazuje [...]

Drogi przenoszenia

Do zakażenia dochodzi przeważnie w wyniku kontaktów seksualnych, przez bezpośredni kontakt błon śluzowych w trakcie stosunku (dopochwowego, oralnego lub analnego) lub [...]

Wywoływane choroby i powikłania

U osób dorosłych i nastolatków aktywnych seksualnie Chamydia trachomatis powoduje najczęściej stan zapalny narządów moczowo-płciowych, natomiast u noworodków i niemowląt – [...]

Diagnostyka

Zakażenie układu moczowego wywołane przez CT jest podejrzewane przede wszystkich u pacjentów, u których utrzymują się objawy zakażenia mimo stosowanego konwencjonalnego [...]

Diagnostyka laboratoryjna

Rekomendowanym materiałem diagnostycznym wykorzystywanym do badania chlamydiozy dróg moczowo-płciowych jest mocz pobrany z pierwszego strumienia (ok. 20 ml) u mężczyzn oraz wymaz [...]

Materiał do badań u dorosłych i nastolatków

Rekomendowanym materiałem diagnostycznym wykorzystywanym do badania chlamydiozy dróg moczowo-płciowych jest mocz pobrany z pierwszego strumienia (ok. 20 ml) u mężczyzn oraz wymaz [...]

Materiał do badań u dzieci w okresie przedpokwitaniowym

W grupie pacjentów przed okresem pokwitania metody diagnostyczne są nieco inne. U młodszych dziewczynek zalecane jest stosowanie NAAT. Materiał do badania [...]

Badania przesiewowe

Coroczne badania w kierunku STI są zalecane u wszystkich aktywnych seksualnie młodych kobiet i mężczyzn (

Leczenie

Właściwe postępowanie z pacjentami zakażonymi CT jest bardzo ważne. Informacja o zakażeniu powinna być przekazana partnerowi, który również musi się poddać [...]

Podsumowanie

Częstość zakażeń układu moczowego wywołanych bakterią Chlamydia trachomatis w Polsce jest niedoszacowana. Należy przypuszczać, że podobnie jak w populacjach europejskich i [...]

Do góry