Zabiegi po zdrowie

Stopy dziecka jako fundament posturalny

mgr fizjoterapii Sandra Osipiuk

Centrum Rehabilitacji Fizjo4Life w Warszawie

Adres do korespondencji: mgr Sandra Osipiuk

Centrum Rehabilitacji Fizjo4Life, ul. Jagiellońska 4, 03-721 Warszawa

e-mail: sandraosipiuk@gmail.com

  • Kształt stopy i chód dziecka – kiedy wymagają konsultacji z fizjoterapeutą pediatrycznym lub ortopedą?
  • Nauka chodzenia – od chodu na palcach do chodu z przetaczaniem stopy
  • Omówienie niepokojących deformacji i zaburzeń związanych z rozwojem kończyn dolnych i chodu:
    • płaskostopie funkcjonalne i strukturalne
    • zaburzenia rotacyjne kończyn dolnych: stawianie stóp do wewnątrz lub na zewnątrz


Prawidłowy rozwój kończyn dolnych oraz chodu u dzieci obejmuje szeroki zakres wariantów posturalnych i motorycznych. Odstępstwa od oczekiwań rodziców co do normalnego kształtu stóp są częstym powodem zgłaszania się na konsultację do lekarza pediatry. Konsultacje te wymagają wnikliwej oceny klinicznej w celu odróżnienia typowych wariantów normalnego rozwoju kończyn dolnych od poważnych patologii i deformacji.

Częstą przyczyną zgłaszania się rodziców z dziećmi na konsultacje do pediatry lub ortopedy są zauważane odstępstwa od ich oczekiwań co do rozwoju dziecka. W 1 roku życia dziecka rodzice oceniają jego rozwój przez pryzmat osiąganych etapów pionizacji oraz chodu. Wzrastanie i rozwój motoryczny związane są ze zmianą przebiegu osi kończyn dolnych. Rodzice najbardziej się niepokoją, czy ustawienie stóp, kolan bądź stereotyp chodu u syna lub córki są prawidłowe na danym etapie rozwojowym. Najczęściej zgłaszają się z dziećmi do lekarza z następujących powodów: płaskostopia, koślawości lub szpotawości pięt i kolan, zaburzeń chodu związanych ze stawianiem stóp do środka lub na zewnątrz (zaburzenia rotacyjne kończyn dolnych) oraz chodu na palcach. Tego typu zaburzenia są zazwyczaj fizjologiczną formą prawidłowego ukształtowania stóp i stereotypu chodu. W takich sytuacjach podczas badania niezbędna jest wnikliwa ocena kończyn dolnych i chodu dziecka w celu odróżnienia typowych wariantów normalnego rozwoju kończyn dolnych od poważnych patologii i deformacji, by w razie konieczności zaproponować odpowiednią terapię.

Stopa

Stopa jest zbudowana z licznych stawów stępu i śródstopia, stanowiących kompleksowy układ przenoszący obciążenie całego ciała. Budowa stopy pozwala na złożone ruchy w płaszczyźnie czołowej i poprzecznej, co gwarantuje możliwość dostosowywania wysklepienia stopy do zmian podłoża i ukształtowania terenu. Stopa jest pierwszym ogniwem w wielu łańcuchach kinematycznych, a w trakcie chodu zbiera informacje proprioceptywne z podłoża, które pozwalają na usytuowanie ciała w przestrzeni. Funkcja proprioceptywna stopy umożliwia regulację napięć mięśniowych i dostosowywanie wzorca ruchu w cyklu chodu1. Wszelkie dysfunkcje w poszczególnych elementach łańcucha kinematycznego mogą wpływać na pozostałe ogniwa. W związku z tym możemy traktować stopę jako odzwierciedlenie i regulator jakości postawy ciała człowieka2.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Funkcja stopy w chodzie

Stopa jest fundamentem ciała. Stanowi podparcie w fazie podporu w cyklu chodu. Cała kończyna dolna będąca w fazie podporu przenosi ciężar [...]

Chód prawidłowy

Większość dzieci zaczyna samodzielnie chodzić około 1 r.ż. W początkowej fazie chód dziecka odbywa się na szerokiej podstawie, o prostych kolanach [...]

Chód na palcach

U niektórych dzieci wykształca się nawyk chodu na palcach. Wymaga on starannej oceny klinicznej, by odróżnić tzw. idiopatyczny chód na palcach [...]

Płaskostopie

Mianem płaskostopia określa się budowę tzw. stopy płaskiej. To zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu głównie łuku przyśrodkowego stopy.

Zaburzenia rotacyjne kończyn dolnych

Do zaburzeń rotacyjnych kończyn dolnych zauważalnych u dzieci podczas chodu i utrzymywania pozycji stojącej zalicza się m.in. stawianie stóp do wewnątrz [...]

Podsumowanie

Większość niepokojących deformacji i zaburzeń w obrębie stóp jest normalnym wariantem przebiegu rozwoju kończyn dolnych oraz chodu dziecka. Podczas badania klinicznego [...]

Do góry