Promieniowanie rentgenowskie (RTG) ma szerokie zastosowanie w medycynie. Zdjęcie RTG jest dobrą metodą obrazowania płuc i kości, z wyjątkiem mózgoczaszki. Jedynie do zdjęcia RTG kręgosłupa lędźwiowego u dzieci powyżej 7 roku życia konieczne jest przygotowanie pacjenta. Do badań kontrastowych górnego odcinka przewodu pokarmowego pacjent pozostaje na czczo. Badania dolnego odcinka wykonujemy najczęściej bez oczyszczania jelita. Do cystouretrografii mikcyjnej pacjent powinien mieć jałowy posiew moczu, ujemny wynik testu ciążowego (u dziewczynek powyżej 15 roku życia), dodatkowo należy sprawdzić, czy występują u pacjenta wskazania do osłony przeciwbakteryjnej oraz przeciwwskazania do podania środków cieniujących. Warto porównać aktualne zdjęcie RTG z wcześniejszymi obrazami RTG tej okolicy.

Prawo atomowe

Medyczne zastosowanie promieniowania RTG jest uregulowane prawnie^1,2. Promieniowanie RTG jest szkodliwe w każdej ilości, szczególnie dla dzieci, dlatego, zanim skierujemy pacjenta na badanie z jego użyciem, musimy rozważyć wady i zalety tej metody obrazowania. Korzyści wynikające z badania RTG muszą przeważać nad jego negatywnym wpływem na organizm człowieka. Warto też pytać rodziców wprost, czy wcześniej wykonywano u dziecka zdjęcia RTG, aby nie powtarzać ekspozycji na promieniowanie bez potrzeby.

Przeciwwskazania do wykonania zdjęć RTG zostały zebrane w tabeli 1.

Aby zapobiec niepotrzebnym ekspozycjom na promieniowanie RTG, w prawie zapisano, że w gabinecie RTG mogą przebywać wyłącznie pacjent oraz osoby, które wykonują czynności bezpośrednio związane z badaniem¹. Prawo reguluje też warunki, jakie musi spełnić osoba podtrzymująca pacjenta w czasie badania (także członek rodziny lub opiekun pacjenta) (tab. 2)¹.

Zgodnie z prawem istnieje obowiązek odnotowania wykonanej procedury radiologicznej u dzieci poniżej 16 roku życia w książeczce zdrowia¹. W praktyce przepis ten stosuje się do ekspozycji wykonywanych ambulatoryjnie. W Zakładzie Radiologii Pediatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (WUM) przypomina o tym przepisie prawnym tabliczka informacyjna (ryc. 1).

Medyczne użycie promieniowania RTG a ciąża lub laktacja

Prawo nakłada obowiązek informowania o szczególnej ochronie kobiet w wieku rozrodczym, w ciąży i karmiących piersią, które poddawane są ekspozycjom medycznym2, dlatego w pracowniach RTG znajdziemy informacje o zakazie przebywania ciężarnych w gabi...