Omówmy to na przypadkach

Meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych u małego dziecka

dr hab. n. med. Ewelina Gowin

Oddział Obserwacyjno-Zakaźny, Wielkopolskie Centrum Pediatrii, Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej nad Matką i Dzieckiem w Poznaniu

Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Adres do korespondencji:

dr hab. n. med. Ewelina Gowin

Katedra i Zakład Profilaktyki Zdrowotnej,

Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

ul. Heliodora Święcickiego 6, 60-781 Poznań

e-mail: ewego@ump.edu.pl

  • Przebieg zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołanego przez Neisseria meningitidis u 15-miesięcznego chłopca
  • Od rozpoznania do leczenia – postępowanie w przypadku podejrzenia inwazyjnej choroby meningokokowej
  • Omówienie zasad chemioprofilaktyki poekspozycyjnej i zaleceń dotyczących szczepień przeciwko meningokokom

Opis przypadku

Rodzice zgłosili się z 15-miesięcznym chłopcem do szpitala z powodu utrzymującej się od kilku godzin gorączki, słabo reagującej na leki przeciwgorączkowe. Dziecko z ciąży IV, porodu IV, urodzone siłami natury w 40 tygodniu ciąży. Chłopiec był szczepiony zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, w tym przeciwko pneumokokom. Dotychczas poważnie nie chorował, nie przyjmował na stałe leków, wywiad rodzinny nieobciążony.

Przy przyjęciu stan ogólny pacjenta oceniono jako średni, dziecko było podsypiające, stwierdzono na ciele wysypkę plamistą (ryc. 1), na kończynach dolnych zmiany wybroczynowe. Uwagę zwracały: przeczulica, dodatnie objawy oponowe, sztywność karku, obrzęk powiek, niedrożny nos, przekrwione gardło, osłuchowo nad płucami pojedyncze furczenia, wyprzenia na skórze w okolicy krocza. W wynikach badań podwyższone wskaźniki zapalenia – stężenie białka C-reaktywnego (CRP – C-reactive protein) 350 mg/l (norma: <5 mg/l) i prokalcytoniny 15 ng/ml (norma: <2 ng/ml). Płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR) nieprawidłowy – stwierdzono zmiany jak w ropnym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR): podwyższone stężenie białka, zwiększona liczba leukocytów, obniżone stężenie glukozy. W szybkim teście antygenowym z PMR uzyskano dodatni wynik w kierunku Neisseria meningitidis serogrupy B (oznaczenie serogrupy zostało wykonane z posiewu przez Krajowy Ośrodek Referencyjny ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego [KOROUN]). Zastosowano antybiotykoterapię empiryczną – podano ceftriakson (100 mg/kg/24 h) i wankomycynę (60 mg/kg/ 24 h). Po uzyskaniu dodatniego wyniku posiewu PMR, w którym wykazano wzrost N. meningitidis, odstawiono wankomycynę. W pierwszej dobie hospitalizacji po wysunięciu podejrzenia inwazyjnej choroby meningokokowej (IChM) zastosowano profilaktykę u osób z otoczenia pacjenta – rodzicom przebywającym z dzieckiem podano cyprofloksacynę, natomiast rodzeństwo skierowano do poradni lekarza rodzinnego, gdzie podano ceftriakson (125 mg).

W czasie hospitalizacji uzyskano dodatni wynik testu antygenowego w kierunku COVID-19 (coronavirus disease 2019) u matki (u dziecka wynik pierwszego badania był ujemny), więc dziecko przeniesiono na oddział covidowy. Ze względu na utrzymującą się ...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Omówienie

Od 20 lat w Europie odnotowuje się zmniejszanie częstości występowania inwazyjnej choroby meningokokowej (IChM)1,2. Według danych KOROUN przed pandemią COVID-19 w [...]

Podsumowanie

Przedstawiony przypadek ilustruje poważny problem, jakim jest inwazyjna choroba meningokokowa. U opisanego pacjenta wystąpiły typowe objawy IChM, takie jak: gorączka, wysypka, [...]

Do góry