W ciągu ostatnich 20 lat wśród urologów dziecięcych nastąpiła zmiana w kierunku bardziej konserwatywnego postępowania diagnostycznego i terapeutycznego u dzieci z odpływem (refluksem) pęcherzowo-moczowodowym (OPM). Obserwuje się ogólnoświatową tendencję do ograniczenia stosowania długoterminowej profilaktyki antybiotykowej, cystografii mikcyjnej (CUM) i kwalifikacji do leczenia chirurgicznego, co znajduje odzwierciedlenie w aktualnych wytycznych poszczególnych towarzystw w sprawie podejścia do OPM^1-4. Obecnie większy nacisk kładzie się na analizę czynników ryzyka u każdego pacjenta, aby prawidłowo zidentyfikować grupę chorych faktycznie wymagających bardziej agresywnych interwencji diagnostycznych i terapeutycznych oraz uniknąć nadmiernego leczenia klinicznie nieistotnych przypadków¹.

Odpływ pęcherzowo-moczowodowy jest powszechną patologią urologiczną u dzieci i dotyczy prawie 1% tej populacji. Częściej rozpoznaje się go u chłopców, ale to u dziewczynek ze względu na odmienną budowę anatomiczną częściej powoduje nawracające zakażenia układu moczowego (ZUM). Pacjenci z OPM prezentują różny stopień ciężkości choroby. Z jednej strony obserwujemy rzadką, ale bardzo niebezpieczną wrodzoną chorobę refluksową, wykrywaną już w okresie prenatalnym jako poszerzenie układu kielichowo-miedniczkowego (UKM) i moczowodu, często z towarzyszącym nieprawidłowym miąższem nerki i obecnością OPM IV-V stopnia w CUM po urodzeniu⁵. Coraz popularniejszy staje się pogląd, że blizny w obrębie nerek powstające u tych pacjentów nie są spowodowane wyłącznie refluksem, ale raczej obecną od samego początku złą funkcją nieprawidłowo rozwiniętych nerek^4,5. Z drugiej strony najczęściej mamy do czynienia z bardziej powszechną, łagodną postacią OPM I-III stopnia, z prawidłowo funkcjonującymi nerkami, którą w przeszłości zwykle wykrywało się w rutynowych badaniach przeprowadzanych po ZUM, szczególnie u młodych dziewcząt⁵. Z tego powodu podejście do pacjentów z OPM powinno być zawsze zindywidualizowane, ponieważ część z nich może być narażona na poważne następstwa tej choroby, choć u większości refluks ustąpi samoistnie lub będzie przebiegał bezobjawowo, bez ryzyka uszkodzenia nerek i bez potrzeby podejmowania jakiejkolwiek interwencji leczniczej⁵.