Choroba kociego pazura (CSD – cat-scratch disease) jest bakteryjną chorobą odzwierzęcą, której czynnikiem etiologicznym jest Bartonella henselae. Źródłem infekcji dla człowieka jest kontakt ze śliną zakażonego zwierzęcia. Choroba ta ma zwykle samoograniczający się przebieg z regionalną limfadenopatią, rzadziej obserwuje się postać rozsianą. Rozpoznanie opiera się głównie na wywiadzie i charakterystycznym obrazie klinicznym. W przypadku postaci ograniczonej stosuje się azytromycynę w monoterapii, nie ma jednak jednoznacznych wytycznych co do wyboru i czasu trwania leczenia w postaciach uogólnionych. Upowszechnienie wiedzy dotyczącej rozsianej postaci bartonellozy pozwoli na optymalizację antybiotykoterapii.

Opis przypadku

Na oddział pediatrii został przyjęty 14-letni chłopiec w celu poszerzenia diagnostyki przyczyn powiększenia węzłów chłonnych z towarzyszącą gorączką. W wywiadzie od blisko miesiąca przed przyjęciem obserwowano u niego powiększenie węzłów chłonnych okolicy kąta żuchwy po lewej stronie, z gorączką maksymalnie do 39°C występującą 2 razy dziennie. Pacjent początkowo nie zgłaszał innych dolegliwości. U pozostałych domowników nie obserwowano podobnych objawów. Nie posiadali również zwierząt w domu. W ciągu kilku miesięcy poprzedzających przyjęcie na oddział chłopiec nie odbywał także podróży do krajów tropikalnych. W wykonanym badaniu ultrasonograficznym (USG) węzłów chłonnych stwierdzono konglomerat węzłów (największy węzeł o wymiarach 20 × 12 mm) o niejednorodnej strukturze i wzmożonym przepływie naczyniowym. W leczeniu stosowano antybiotykoterapię opartą na amoksycylinie (10 dni), a następnie ze względu na brak poprawy włączono cefuroksym (10 dni). Po zakończeniu leczenia nadal utrzymywała się gorączka, obserwowano niewielkie zmniejszenie węzłów chłonnych. Chłopiec zaczął zgłaszać osłabienie, zmniejszenie apetytu, a 3-4 dni przed przyjęciem do szpitala dolegliwości bólowe brzucha w okolicy śródbrzusza po lewej stronie o umiarkowanym nasileniu. W wykonanych ambulatoryjnie badaniach laboratoryjnych stwierdzono: niewielką leukocytozę z neutrofilią, podwyższone wskaźniki stanu zapalnego, ujemne przeciwciała przeciw wirusowi Epsteina-Barr (EBV – Epstein-Barr virus) i nieznacznie podwyższone miano odczynu antystreptolizynowego. W kontrolnym badaniu USG wykazano zmniejszenie wymiarów węzłów chłonnych. Konsultujący laryngolog i stomatolog wykluczyli inne ogniska infekcji. Z uwagi na znaczne nasilenie dolegliwości bólowych brzucha oraz utrzymywanie się gorączki mimo zastosowanego leczenia chłopca skierowano do szpitala w celu poszerzenia diagnostyki.