Adenotomia i adenotonsillotomia u dzieci – kiedy zabiegi te są wskazane?
dr n. med. Izabela Szlązak
- Objawy wynikające z przerostu migdałka gardłowego i migdałków podniebiennych
- Wpływ usunięcia migdałka gardłowego na zmniejszenie częstości infekcji kataralnych u dzieci – fakty i mity
- Wskazania do leczenia operacyjnego migdałka gardłowego i migdałków podniebiennych
Przerost migdałka gardłowego i migdałków podniebiennych nie jest sam w sobie chorobą, lecz morfologicznym przejawem zwiększonej aktywności immunobiologicznej tkanki limfatycznej gardła. Znaczne powiększenie tych struktur powoduje mechaniczną niedrożność drogi oddechowej i pokarmowej, co może być przyczyną wielu złożonych, nieraz poważnych patologii w obrębie narządu słuchu oraz układu oddechowego.
Adenotomia (inaczej adenoidektomia) to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu migdałka gardłowego, z kolei tonsillotomia zakłada zmniejszenie wielkości migdałków podniebiennych, a tonsillektomia ich całkowite wycięcie (ryc. 1, 2). Za jednoznaczne wskazanie do tych zabiegów powinno się uznawać wystąpienie diagnostycznie potwierdzonej patologii spowodowanej przerostem tkanki limfatycznej gardła, niepoddającej się leczeniu zachowawczemu, a nie sam przerost migdałków. Do weryfikacji wskazań powinno się podchodzić w sposób szczególny u dzieci poniżej 3 roku życia, gdyż w tej grupie wiekowej pacjentów potwierdzono istotną rolę immunologiczną adenoidu.
Historia
Po raz pierwszy zabieg adenoidektomii przeprowadzono prawdopodobnie dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy Wilhelm Meyer z Kopenhagi odkrył, że przerost migdałka gardłowego jest odpowiedzialny za objawy wynikające z niedrożności nosa i może mieć wpływ na zaburzenia słuchu. Natomiast zabieg wycięcia migdałków podniebiennych (tonsillektomię) wykonuje się od co najmniej 2000 lat – po raz pierwszy procedurę tę opisał Celsus w 50 roku p.n.e.1
Historycznie usunięcie migdałka gardłowego uznawano za metodę leczenia anoreksji, niepełnosprawności intelektualnej, moczenia nocnego lub wykonywano ją po prostu w celu poprawy zdrowia. Chociaż te wskazania brzmią osobliwie, w rzeczywistości mają logiczne wyjaśnienie.
Dzieci, których rozwój nie przebiega w sposób prawidłowy, po zabiegu adenotomii i/lub tonsillotomii przybierają na wadze w związku z poprawą apetytu. Z kolei dzieci z utrzymującym się wysiękiem w jamie bębenkowej często prezentują niedosłuch przewodzeniowy i związany z tym opóźniony rozwój mowy – kiedyś klasyfikowano je jako upośledzone umysłowo1.
W 2011 roku Parker i Walner opublikowali analizę zmieniających się w ostatnich dekadach trendów w zakresie wskazań do leczenia operacyjnego migdałków. Autorzy dokonali przeglądu piśmiennictwa, z którego wynikało, że do lat 80. XX wieku głównym wsk...
