Zespół jelita drażliwego u dzieci
Część 1: Czy to na pewno IBS? O różnicowaniu biegunkowej postaci IBS u dzieci i młodzieży
lek. Julia Dudkiewicz-Garbicz
lek. Barbara Skowrońska
dr hab. n. med. Marcin Banasiuk
- Klasyfikacja chorób związanych z czynnościowym bólem brzucha (FAPD) u dzieci
- Etiologia, patofizjologia oraz czynniki sprzyjające FAPD
- Obraz kliniczny zespołu jelita drażliwego
- Algorytm postępowania u dziecka z bólem brzucha na podstawie IV kryteriów rzymskich
Zespół jelita drażliwego (IBS – irritable bowel syndrome) należy do grupy chorób związanych z czynnościowym bólem brzucha (FAPD – functional abdominal pain disorders), w których przyjmuje się, że mimo prawidłowego stanu jelita istnieje zaburzenie jego czynności. Czynnościowe zaburzenia stanowią jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłego bólu brzucha u dzieci. Cierpiący na nie pacjenci pediatryczni oceniają jakość swojego życia na podobnie obniżonym poziomie co dzieci z rozpoznaną nieswoistą chorobą zapalną jelit. Rozpoznanie IBS ustalane jest na podstawie IV kryteriów rzymskich oraz dokładnego badania uwzględniającego sygnały alarmowe.
Definicja, klasyfikacja
Choroby związane z czynnościowym bólem brzucha (FAPD) są jednymi z najczęstszych zaburzeń wieku dziecięcego. Obecnie w piśmiennictwie podkreśla się, że słowo „czynnościowe” (functional) odzwierciedla zaburzoną czynność/funkcję (sensoryczną, motoryczną) neuronów. Nazwa jednostek wskazuje, że nie należy ich interpretować jako zaburzenia nieorganiczne lub psychosomatyczne1.
Zgodnie z IV kryteriami rzymskimi2 na podstawie objawów zgłaszanych przez pacjentów dokonano podziału FAPD na:
- zespół jelita drażliwego (IBS)
- dyspepsję czynnościową
- migrenę brzuszną
- czynnościowy ból brzucha niesklasyfikowany inaczej (FAP-NOS – functional abdominal pain not otherwise specified)2.
Klasyfikację FAPD przedstawiono w tabeli 1.
Cechami charakterystycznymi IBS są ból brzucha i zmiana rytmu wypróżnień oraz konsystencji stolca ocenianej na podstawie skali bristolskiej:
- stolec typu 1 i 2 – oznacza zaparcia z wolnym pasażem treści jelitowej
- stolec typu 3, 4 i 5 – oznacza normalną, prawidłową postać stolca z prawidłowym pasażem treści pokarmowej przez przewód pokarmowy
- stolec typu 6 i 7 – oznacza biegunkę z szybkim pasażem jelitowym.
W zależności od dominującego wzorca wypróżnień IBS dzielimy na podstawie uformowania stolca na:
- IBS z zaparciem (IBS-C – irritable bowel syndrome associated with constipation)
- IBS z biegunką (IBS-D – irritable bowel syndrome associated with diarrhea)
- IBS z zaparciem i biegunką (IBS-M – irritable bowel syndrome with mixed bowel habits)
- IBS nieokreślony (IBS-U – irritable bowel syndrome unclassified).
