Wyniki badań pokazują, że w grupie chorych o bardzo wczesnym początku schizofrenii mamy do czynienia z dłuższym okresem nieleczenia, co znacząco pogarsza rokowanie w przyszłości. Opóźniona diagnoza niekorzystnie wpływa na przebieg choroby i wyniki terapii. Nieleczona psychoza wiąże się z gorszym funkcjonowaniem społecznym i głębszą depresją, większą ilością objawów negatywnych w momencie postawienia diagnozy i zwiększeniem ryzyka samobójstwa.

Czynniki etiologiczne

Dotychczasowe wyniki badań naukowych wskazują na wiele czynników etiologicznych schizofrenii, bez określenia dominacji jednych nad drugimi. Współcześnie etiologię schizofrenii najszerzej tłumaczy teoria neurorozwojowa, która zakłada, że ujawnienie się objawów chorobowych jest wynikiem nieprawidłowości rozwojowych już w okresie płodowym, w trakcie zmian rozwojowych ośrodkowego układu nerwowego, a następnie w okresie okołoporodowym i bardzo wczesnego dzieciństwa. Wyróżniono dwa krytyczne okresy życiowe szczególnie wrażliwe na działanie niekorzystnych czynników:

1. okres migracji neuronów w okresie płodowym,

2. okres przycinania synaps w okresie adolescencji.

Zmiany neuroanatomiczne u potencjalnych pacjentów stwierdza się jeszcze przed zachorowaniem.

U dzieci chorych na schizofrenię częściej spotyka się zaburzenia i dysfunkcje rozwojowe, takie jak:

• częste miękkie objawy neurologiczne,
• komplikacje okołoporodowe,
• opóźniony rozwój psychomotoryczny,
• wolniejsze przyswajanie umiejętności,
• wyższy poziom pobudliwości autonomicznej,
• częste występowanie zaburzeń rozwoju mowy i językowych,
• specyficzne deficyty poznawcze.
  
  

Odchylenia morfologiczne mózgu i deficyty w testach inteligencji wskazują na udział w podłożu wczesnego ujawnienia się choroby czynników powodujących deteriorację neurorozwojową. Pomimo że najczęściej pierwszy epizod schizofrenii występuje w okresie późnej adolescencji lub w pierwszych latach dorosłości, to pierwsze objawy są widoczne w okresie dzieciństwa, czy to w postaci nieprawidłowych cech osobowości, w postaci tzw. małych anomalii fizycznych, deficytów motorycznych, czy zaburzeń poznawczych. Częściej wczesny początek schizofrenii dotyczy płci męskiej. U chłopców objawy choroby pojawiają się wcześniej niż u dziewcząt nawet o kilka lat. Również początkowy przebieg pierwszego epizodu różni się u obu płci. W okresie adolescencji czynnikiem ryzyka schizofrenii jest większe w tym wieku narażenie na stosowanie kannabinoli. W grupie pacjentów z bardzo wczesnym początkiem choroby notuje się więcej przedchorobowych poważnych nieprawidłowości neurorozwojowych, więcej zaburzeń cytogenetycznych i więcej rodzinnych obciążeń schizofrenią lub innymi zaburzeniami należącymi do spektrum choroby. Schizofrenia o bardzo wczesnym początku wydaje się związana z obciążeniem genetycznym pacjentów.