Kontakt terapeutyczny i budowanie relacji

Nawiązanie prawidłowego kontaktu z pacjentem nie jest sprawą prostą. Dobra relacja to dobry dialog. To relacja, w której jest miejsce na otwartość, na mówienie o rzeczach trudnych, w której panuje atmosfera zrozumienia i wzajemny szacunek. Zgodnie z wynikami badań w opinii pacjentów i innych lekarzy idealny psychiatra powinien cechować się przede wszystkim cierpliwością i wyrozumiałością.[1] Gdy nie wykazuje on chęci zrozumienia problemu osoby, która zgłasza się do niego po pomoc, trudno jest mówić o współpracy w leczeniu.

Często wpadamy w pułapkę paternalizmu medycznego, podejmowania decyzji „najlepszych dla pacjenta”, wtłaczania chorego w pewien schemat, w którym my podejmujemy wszelkie decyzje terapeutyczne, a on ma realizować nasze zalecenia i wykazywać stopniową poprawę swojego stanu. Problemy zaczynają się w momencie, gdy nie przestrzega on naszych zaleceń, nie współpracuje w leczeniu, nie stawia się na wizyty bądź gdy pomimo spodziewanej poprawy obserwujemy stopniowe pogorszenie czy deteriorację funkcjonowania. Problem często leży nie tylko w uzyskaniu compliance, lecz także w osiągnięciu porozumienia czy raczej przymierza, które wzmacniałoby kontakt terapeutyczny. Budowanie tego przymierza wydaje się tak samo, o ile nie bardziej, istotne niż dobór właściwego leczenia. Jeśli bowiem pacjent nie obdarzy nas zaufaniem, nie podejmie współpracy, nie będzie rozumiał celowości wprowadzonego leczenia, nie będzie wiedział, jak postępować w przypadku wystąpienia dodatkowych objawów czy działań niepożądanych. Nie mamy co liczyć na to, że w perspektywie długoterminowej będzie przyjmował zalecone leki i realizował inne wskazówki terapeutyczne.

Budowanie przymierza to zarazem poszukiwanie sposobu, który umożliwiłby osiągnięcie równowagi pomiędzy empatią a dystansem, udziałem chorego w procesach decyzyjnych a poczuciem zależności od lekarza. Łatwiej jest budować tę relację, jeśli patrzymy...