Rys historyczny

Najwcześniejsze doniesienia o zastosowaniu sugestii w celu modelowania przebiegu procesów terapeutycznych sięgają czasów starożytnych.[1] Jednak pierwszym przykładem używania sugestii na dużą skalę w ramach stosunkowo dobrze opisanej, ustrukturyzowanej i szeroko stosowanej teorii jest mesmeryzm rozpowszechniony w lecznictwie pod koniec XVIII wieku. Istnienie fluidu magnetycznego opisywał już w XVI wieku szwajcarski lekarz Paracelsus, jednak to niemiecki lekarz Franz Anton Mesmer w latach 70. XVIII wieku stworzył koncepcję magnetyzmu zwierzęcego.[1,2] Postulując istnienie wszechobecnego magnetycznego fluidu, którego nierównomierne rozłożenie jest przyczyną występowania zaburzeń zdrowia, stworzył sugestię silnie oddziałującą w prowadzonych przez niego oraz jego uczniów i wyznawców procesach terapeutycznych. Co więcej, uważał, iż układ nerwowy jest szczególnie wrażliwy na oddziaływanie fluidu, dlatego jego oddziaływania obejmowały często leczenie dolegliwości, które współcześnie są klasyfikowane jako objawy zaburzeń psychicznych. Żywa dyskusja środowiska naukowego na temat słuszności podstawowych założeń mesmeryzmu trwała kilkanaście lat. W 1777 roku Mesmer został usunięty z wydziału Medycznego Uniwersytetu Wiedeńskiego, a w 1784 powołana przez monarchę francuska komisja królewska orzekła, iż nie istnieją wystarczające przesłanki naukowe uzasadniające uznanie istnienia fluidu zwierzęcego.[1-3] Mimo niekorzystnego werdyktu Mesmer nie zaprzestał praktykowania, a wielu jego pacjentów wciąż uzyskiwało w toku leczenia znaczną poprawę. Z perspektywy współczesnej wiedzy praktyki Mesmera należy zakwalifikować do sprawnie prowadzonych oddziaływań sugestywnych, a skuteczność stosowanych przez niego zabiegów w dużym stopniu wynikała z efektu licznych werbalnych i niewerbalnych sugestii, z których główną było założenie istnienia magnetycznego fluidu podlegającego wpływowi dobrze przeszkolonego i utalentowanego lekarza. Terapie prowadzone przez Mesmera stanowią cenne źródło wiedzy na temat oddziaływania sugestii na różnorodne funkcje organizmu, w tym na procesy emocjonalne i poznawcze.

Sigmund Freud, prowadząc obserwacje pracy klinicznej i naukowej francuskich lekarzy neurologów – Jean-Martina Charcota oraz Hippolyte’a Bernheima – dostrzegł potencjał terapeutyczny sugestii stosowanych w stanie hipnozy i rozpoczął używanie tej te...