Wieloletni problem alkoholowy wpływa w sposób negatywny na funkcjonowanie rodziny w wielu aspektach, a zwłaszcza w relacjach rodzinnych oraz na osłabienie wsparcia społecznego. Uzależnienie częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet, podobnie jak zachowania samobójcze w jego przebiegu. Uważa się, że samobójstwa osób z problemem alkoholowym niejednokrotnie są poprzedzane konfliktami rodzinnymi czy stratą ważnych osób w następstwie rozwodu lub separacji.[20] Innymi następstwami uzależnienia są zerwanie ważnych relacji interpersonalnych, zaburzenie zdolności w ocenie sytuacji oraz wystąpienie wahań nastroju, zwiększone prawdopodobieństwo depresji i zachowań samobójczych.
Wyniki badań wskazują na związek wydarzeń psychotraumatyzujących o charakterze przemocy seksualnej w rodzinie, mających miejsce w okresie dzieciństwa z zachowaniami samobójczymi w dorosłym życiu.[21]
Herman[22] wykazał, że 38 proc. badanych, którzy byli molestowani seksualnie w okresie rozwojowym, podejmowało próby samobójcze w porównaniu z 5 proc. osób z grupy kontrolnej niemającymi takich doświadczeń. Także wyniki badań innych autorów wskazują, że większość ofiar przemocy seksualnej (68 proc.) doznawanej w dzieciństwie podejmowała wielokrotne próby samobójcze.[23-25] W innych badaniach dowiedziono, że w przypadkach brutalnej przemocy seksualnej połączonej ze zgwałceniem zachowania samobójcze ofiar są wysoce prawdopodobne.[26-29] Przemoc seksualna w dzieciństwie spowodowała zachowania samobójcze u 36 proc. spośród badanej populacji.[15,16] Wykazano również, że ofiary kazirodztwa przejawiały nasilone zachowania samobójcze, jeżeli nie były w porę izolowane od sprawcy. Inne badania wskazują na bezpośredni związek między doznaniem przemocy seksualnej w dzieciństwie a zachowaniami samobójczymi występującymi w okresie adolescencji.[12] Stack[8] podkreśla, że szczególnie należy zwracać uwagę na zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży, które doświadczyły przemocy fizycznej i seksualnej w rodzinie – w badanej populacji odnotował 79 proc. przypadków prób samobójczych.
Ocenia się, że około 30 proc. dziewczynek i co dziesiąty chłopiec stają się ofiarami seksualnej przemocy w rodzinie, i to niekoniecznie z marginesu społecznego, lecz również w rodzinach o wysokim statusie społecznym.[30] Brown i wsp.[31] uważają, że w okresie adolescencji występuje wysokie ryzyko zachowań samobójczych u młodych osób, które wcześniej doświadczyły przemocy seksualnej w rodzinie.
Podsumowanie
Konflikty i przemoc w rodzinie należy zaliczyć do poważnych problemów zdrowia publicznego skutkujących trwałymi konsekwencjami w sferze emocjonalnej, społecznej i seksualnej. Można przyjąć, że wiele współczesnych rodzin na co dzień funkcjonuje w warunkach pełnych zagrożeń, konfliktów i przemocy, a te stresujące wydarzenia wywierają negatywny i destrukcyjny wpływ na wszystkich członków rodziny, szczególnie na rozwój psychiczny dzieci, jak również stanowią niewłaściwy przykład, który może być powielany w ich dorosłym życiu.
Wyniki przytoczonych powyżej badań wydają się potwierdzać występowanie związku między doświadczeniem przemocy w rodzinie a zachowaniami samobójczymi. Umiejętne postępowanie z ofiarami przemocy w rodzinie oraz w miarę szybkie udzielanie pomocy i wsparcia może wpływać na zminimalizowanie ryzyka zachowań samobójczych.