Sawantami są osoby o ponadprzeciętnych zdolnościach w jakiejś dziedzinie, np. artystycznej, lub o niezwykłej zdolności zapamiętywania, przy czym zazwyczaj IQ tych osób mieści się w granicach 40-70. Zespół ten cztery-sześć razy częściej występuje u mężczyzn, może być wrodzony albo nabyty w następstwie uszkodzenia mózgu. Zdolności sawantyczne mogą pojawić się nagle i równie nagle zaniknąć,[1] ale u niektórych osób mogą trwać przez całe życie. Zespół sawanta występuje u około 10 proc. osób autystycznych i u 0,05-0,14 proc. osób z uszkodzeniem mózgu lub niedorozwojem umysłowym.[2]

Nowe badania Pretiego i Vellantego wykazały, że ponadprzeciętne zdolności wiążą się z przewagą funkcji prawej półkuli mózgowej, co może wynikać zarówno z przyczyn genetycznych, jak i epigenetycznych, oraz często powiązane jest z zaburzeniami neurorozwojowymi, takimi jak dysleksja, autyzm czy nawet schizofrenia. Badacze stwierdzili w grupie twórczych osób częstszą leworęczność w porównaniu z badanymi osobami niemającymi nic wspólnego z twórczością. Osoby twórcze w tym badaniu okazały się słabo dostosowane społecznie, bardziej ekscentryczne, nie przestrzegały reguł i zasad obowiązujących w otoczeniu.[3]

Miller opisał pięć przypadków pojawienia się sawantycznych zdolności u osób z otępieniem skroniowo-czołowym, szczególnie po stronie lewej. Z prac tego autora wynika, że w badaniach zdolności poznawczych sawanci mają wyniki zbliżone do osób bez takich zdolności, a ich przewaga wśród osób z jakimś rodzajem niepełnosprawności może sugerować, że zdolności sawantyczne wynikają z lepszego funkcjonowania systemu przedpojęciowego.[4]

Hou i wsp., opisując pięciu sawantów przedstawionych wcześniej przez Millera, porównywali ich z dziećmi autystycznymi bez szczególnych zdolności. Sawanci wykazywali znaczne upośledzenie w zakresie interakcji społecznych, komunikowania się, przejaw...