BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Psychiatria dziecięca
A może to okres dojrzewania? Pomiędzy normą rozwojową a diagnozą psychiatryczną
Dr hab. med. Barbara Remberk
Okres dojrzewania jest niekiedy związany z kryzysem psychologicznym i egzystencjalnym. Oznacza także przejście rodziny do kolejnego etapu cyklu życia rodziny. Następujące wówczas dynamiczne zmiany w obszarze psychiki powodują, że ocena obecności objawów chorobowych bywa trudna. W niniejszej pracy omówiono różnicowanie pomiędzy zachowaniami w obrębie normy a objawami psychopatologicznymi w obszarze zaburzeń odżywiania, zaburzeń nastroju i objawów psychotycznych. Przedstawiono także działania, które można podjąć nawet wtedy, kiedy problemy młodego człowieka nie osiągają nasilenia klinicznego.
Dane epidemiologiczne wskazują, że w Polsce około 17 proc. dzieci cierpi na zaburzenia psychiczne. Odsetek ten jest podobny również w innych rejonach świata. Uważa się, że pomocy specjalistycznej potrzebuje około 9 proc.[1] W roku 2014 przynajmniej z jednej konsultacji w poradni zdrowia psychicznego, poradni psychologicznej lub logopedycznej skorzystało 185 tys. dzieci i młodzieży, co oznacza około 2,7 proc. populacji.[2] Według danych NFZ są w Polsce miejsca, w których czas oczekiwania na pierwszą konsultację w poradni zdrowia psychicznego wynosi dwa-trzy lata. Zatem większość potrzebujących nie otrzymuje pomocy lub uzyskuje ją z opóźnieniem.
Przyczyny takiego stanu rzeczy są złożone, a ich rozważanie wykracza poza ramy tego artykułu. W praktyce klinicznej jedną z trudności, z jaką mierzy się diagnosta – a wcześniej rodzice – jest ustalenie, które zmiany w funkcjonowaniu młodego człowieka są przejawem dojrzewania, które zaś wymagają oddziaływań terapeutycznych lub leczenia farmakologicznego. W niniejszej pracy omówione zostaną wybrane problemy: objawy depresyjne, zaburzenia odżywiania i doznania z pogranicza psychozy.
Choć okres adolescencji jest powiązany z dojrzewaniem płciowym, same zmiany fizyczne są tylko jednym z elementów tego złożonego procesu. Jest to dla wielu osób czas trudny, a proces radzenia sobie z tymi trudnościami określany jest jako kryzys adolescencji. Kryzysem adolescencji nazywamy szereg procesów psychologicznych związanych z przejściem od okresu dzieciństwa do dorosłości. Wiąże się to ze zmianą ról społecznych, przechodzeniem do kolejnych etapów edukacji, wchodzeniem w relacje romantyczne i seksualne. Jak wiadomo, proces dojrzewania biologicznego dotyczy również ośrodkowego układu nerwowego.
O tym, jak istotny jest to czas z punktu widzenia zdrowia psychicznego, świadczy fakt, że wiele zaburzeń psychicznych jest pośrednio lub bezpośrednio związanych z okresem adolescencji. Dotyczy to schorzeń wymienionych w klasyfikacjach, ale także p...