prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki

Szanowni Państwo!

Z przyjemnością oddaję w Państwa ręce pierwszy w 2021 roku numer „Psychiatrii po Dyplomie”. Nie brakuje w nim ciekawych artykułów przygotowanych przez wybitnych ekspertów.

Tematem przewodnim numeru, w tak trudnym i trochę dziwnym okresie pandemii, jest rola i znaczenie duchowości w terapii zaburzeń psychicznych. Autorzy reprezentujący ośrodki naukowe w Białymstoku i Warszawie wskazują, na podstawie wyników badań, że osoby bardziej religijne są ogólnie zdrowsze i lepiej funkcjonują w sferze psychospołecznej. Przedstawiają także przykłady zaburzeń, w których religia może być zarówno czynnikiem inicjującym, jak i poprawiającym rokowanie. W tym kontekście na szczególną uwagę zasługuje nerwica eklezjogenna. Osoby cierpiące na to zaburzenie zmagają się z wewnętrznym konfliktem moralnym. Pragną żyć blisko Boga, odczuwając jednocześnie napięcie i lęk przed karą za doczesne przewinienia. Chorzy często czują głęboką presję bycia dobrymi i religijnymi, pojawia się u nich destrukcyjne i głęboko zakorzenione poczucie winy, dręczą ich wyrzuty sumienia. Więcej informacji na ten temat, skłaniających do refleksji, znajdą Państwo w artykule, do którego lektury zachęcam.

Podobną tematykę porusza dr Sławomir Murawiec w artykule z cyklu Pozytywne zdziwienie w psychiatrii. Nawiązując do ponad 500-stronicowej książki Josepha LeDoux o lęku i strachu jako pojęciach zbliżonych, bardzo często mylonych, autor stara się odpowiedzieć na pytanie, jak i dlaczego leki przeciwdepresyjne niwelują lęk. Jednocześnie zasiewa w Czytelnikach ziarno wątpliwości dotyczących naszej wiedzy o lęku.

Profesor Zbigniew Lew-Starowicz w artykule z cyklu Pytania i odpowiedzi przedstawia różnorodne pojęcia wchodzące w skład szerokiej grupy chronofilii. Wielość stosowanych terminów wskazuje, jak bardzo nieheterogenna jest to grupa, obejmująca liczne zjawiska, które nie ograniczają się wyłącznie do pedofilii.

W dziale Farmakoterapia zachęcam do lektury podsumowującej charakterystykę kliniczną lurazydonu – leku od niedawna refundowanego dla polskich pacjentów. Jest to substancja o interesującym mechanizmie działania i profilu klinicznym ukierunkowanym na osoby ze schizofrenią i licznymi chorobami współistniejącymi, a zwłaszcza z dużym ryzykiem rozwoju zespołu metabolicznego. Wszystko wskazuje na to, że lurazydon stanie się alternatywą dla innych atypowych neuroleptyków.

Profesor Marek Krzystanek z zespołem podjął się z kolei opisu roli białek tau w chorobach neurodegeneracyjnych. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że trwają prace nad szczepionkami zawierającymi fragmenty białka tau, co zapewne otwiera nowe możliwości terapii wielu chorób neuropsychiatrycznych.

Zachęcam również do zapoznania się z artykułem prof. Krzysztofa Rutkowskiego i wsp. dotyczącym możliwości i ograniczeń prowadzenia psychoterapii z zastosowaniem systemów teleinformatycznych. Jest to temat ważny i bardzo aktualny. Pozostaje zgodzić się z autorami, że ze względu na obecne rozpowszechnienie zdalnych konsultacji w leczeniu i profilaktyce rozmaitych chorób należy uwzględnić w kształceniu, również psychiatrów i psychoterapeutów, elementy pozwalające na rzetelne poznanie możliwości i ograniczeń stosowania technik teleinformatycznych.

Aktualny temat poruszają w bieżącym numerze także młodzi psychiatrzy. Podsumowują informacje naukowe dotyczące stosowania fluwoksaminy w leczeniu COVID-19 o łagodnym przebiegu.

Jednym z ciekawszych artykułów wydaje się tekst poświęcony tajemnicy psychiatrycznej. Sędzia Krzysztof Eichstaedt w sposób szczegółowy i wyczerpujący opisuje zakres tej tajemnicy. Dodatkowo przedstawia przesłanki zwalniające z obowiązku jej zachowania. Uważam, że lektura tego artykułu powinna być obowiązkowa dla każdego praktykującego psychiatry.

Jeśli chodzi o praktyczne aspekty naszej dziedziny, niewątpliwie warto zapoznać się także z pracą dotyczącą rehabilitacji psychiatrycznej autorstwa prof. Roberta Pudlo i wsp. Oddziaływania rehabilitacyjne powinny stanowić trzeci filar postępowania, obok metod z zakresu farmako- i psychoterapii. Wszelkie inicjatywy podejmowane w tym zakresie są cenne i godne naśladowania.

Przekazując najlepsze życzenia w nowym 2021 roku, zachęcam Państwa do lektury bieżącego numeru „Psychiatrii po Dyplomie”.