Temat numeru

Rola i znaczenie duchowości pacjenta w procesie diagnostyczno-terapeutycznym w psychiatrii

lek. Wiktor Orlof1,2
dr hab. Jakub Kostiuczuk, prof. ChAT2
prof. dr hab. n. med. Napoleon Waszkiewicz3

1Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

2Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie

3Klinika Psychiatrii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku

Adres do korespondencji:

lek. Wiktor Orlof

Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku

pl. Brodowicza 1

16-070 Choroszcz

tel./fax: 85 719 39 77

  • Holistyczne i indywidualne podejście do opieki nad chorym – z uwzględnieniem czynnika religijnego w procesie diagnostyczno-terapeutycznym
  • Wpływ duchowości pacjenta na wybrane zaburzenia psychiczne
  • Religia – wsparcie czy zagrożenie dla zdrowia psychicznego?

Psychiatria to jedna z najszybciej rozwijających się gałęzi medycyny. Jej fundamentalnym założeniem jest zapobieganie zaburzeniom psychicznym, diagnozowanie i leczenie pacjentów dotkniętych problemami psychicznymi. Psychiatria czerpie z dorobku wielu dziedzin nauki, np. biologii, neurobiologii, neuroanatomii, psychologii czy genetyki, a także z niektórych działów nauk społecznych. Badania powiązane z psychiatrią są jednymi z najbardziej zaawansowanych.

Statystyki wskazują, że ok. 8 000 000 obywateli Polski cierpi z powodu różnego rodzaju dolegliwości na tle psychicznym (dane do 2017 r.). To blisko 1/4 populacji kraju. Statystki te nie uwzględniają jednak danych dotyczących problemów psychicznych dzieci i młodzieży. Szacunkowo, liczba ta po zsumowaniu wzrosłaby do 12 000 000 obywateli1.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO – World Health Organization) definiuje zdrowie psychiczne jako „stan dobrego samopoczucia, w którym człowiek wykorzystuje swoje zdolności, może radzić sobie ze stresem w codziennym życiu, może wydajnie i owocnie pracować oraz jest w stanie wnieść wkład w życie danej wspólnoty”. Zły stan zdrowia psychicznego prowadzi do osłabienia funkcjonowania psychospołecznego połączonego z poczuciem cierpienia i izolacji. Utrzymujący się długotrwale, skutkuje uformowaniem możliwych do zaobserwowania i rozpoznania zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia i depresja2.

Po latach od opublikowania podstawowej definicji zdrowia, WHO rozszerzyła ją o dodatkowe komponenty: umiejętność „prowadzenia efektywnego życia społecznego i ekonomicznego”, a także wymiar duchowy człowieka. Zmiany w samej definicji rodzą nowe wyzwania dla klinicystów oraz duszpasterzy sprawujących opiekę nad chorymi3.

Celem pracy jest poddanie dyskusji zagadnienia psychosomatycznej jedności zapewniającej stabilność i równowagę zdrowia człowieka. Autorzy próbują także odpowiedzieć na pytanie, czy istnieją dowody empiryczne (EBM – evidence based medicine) na realny wpływ duchowości, szczególnie chrześcijańskiej, na zdrowie psychiczne człowieka.

Antropologia chrześcijańska

Symptomami zaburzeń psychicznych są odczuwanie cierpienia duszy oraz nieprawidłowe reakcje na czynniki stresogenne. W wielu religiach, takich jak judaizm, buddyzm czy islam, wspomina się o potrzebie zwrócenia uwagi na połączenie ciała i duszy. Wyd...

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Najnowsze ustalenia wiążące religię i zdrowie psychiczne

W ostatnim ćwierćwieczu znacząco wzrosła liczba publikacji koncentrujących się na badaniu relacji łączących religię ze zdrowiem psychicznym. Jak dotąd powstało kilka [...]

Zaburzenia depresyjne

Depresja jest coraz bardziej powszechnym zaburzeniem psychicznym. Według danych z 2017 r. na całym świecie chorowało na nią 350 000 000 [...]

Zaburzenia lękowe

Zaburzenia lękowe to szeroka grupa zaburzeń o charakterze nerwicowym. Uznaje się, że mają one głównie podłoże emocjonalne (psychologiczne), powiązane z problemami [...]

Schizofrenia

Częstość występowania schizofrenii w populacji szacuje się średnio na ok. 1% (0,4-2%). Schizofrenia jest chorobą mózgu powiązaną ze zmianami w czynności [...]

Zaburzenie spowodowane używaniem alkoholu

Obserwuje się znaczny wzrost świadomości oraz rozumienia problemów osób zmagających się ze skutkami uzależnienia od alkoholu. Spożywanie alkoholu może się wiązać [...]

Zaburzenia dysocjacyjne

Według klasyfikacji statystycznej chorób ICD-10 dysocjację definiuje się jako „całkowitą lub częściową utratę prawidłowej jedności pomiędzy wspomnieniami z przeszłości, poczuciem własnej [...]

Nerwica eklezjogenna

Analizując relację wiary, religii oraz zaburzeń na tle psychicznym, nie sposób nie wspomnieć o nerwicy eklezjogennej. To pojęcie wprowadził w 1955 [...]

Dyskusja

Większość dotychczasowych badań poświęconych religii i zdrowiu psychicznemu koncentruje się w obrębie chrześcijaństwa. Pojawiające się od niedawna publikacje dotyczące innych religii, [...]

Podsumowanie

Po okresie spięć na linii psychiatria – religia, za sprawą badań antropologicznych i psychiatrycznych, nastąpiła odwilż. Zgodnie z definicją zdrowia zaproponowaną [...]

Do góry