prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki

Szanowni Państwo!

Z przyjemnością oddaję w Państwa ręce numer 2/2021 „Psychiatrii po Dyplomie”. Żyjemy nadal w realiach pandemii, dlatego w bieżącym wydaniu nie zabraknie artykułów na ten temat oraz prac dotyczących palących problemów współczesnej psychiatrii, przygotowanych przez wybitnych ekspertów.

Tematem przewodnim kwietniowego numeru są zagadnienia związane z najczęstszym typem zaburzeń preferencji seksualnych, czyli pedofilią. W tym przypadku właściwa diagnoza jest istotna nie tylko z klinicznego punktu widzenia, lecz także ma kluczowy wpływ na opiniowanie sądowo-psychiatryczne, wymiar i sposób realizacji kary. Artykuł przedstawia różnice między kryteriami diagnostycznymi zawartymi w klasyfikacjach DSM-5, ICD-10 i ICD-11. Warto zaznaczyć, że – jak piszą autorzy – samo rozpoznanie parafilii, choć jest warunkiem koniecznym, nie stanowi czynnika wystarczającego do rozpoznania zaburzeń parafilnych i nie wiąże się z wymogami interwencji klinicznej. Oznacza to, że w klasyfikacji DSM-5 parafilie nie są traktowane jako zaburzenie. Artykuł podejmuje także problematykę związaną z różnicowaniem pedofilii i czynu pedofilnego. Głównym autorem pracy jest dr Agata Orzechowska – kierownik Pracowni Opiniowania Sądowo-Psychiatrycznego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Pozytywnym zdziwieniem w tym numerze „Psychiatrii po Dyplomie” dzieli się z Czytelnikami prof. Bogdan de Barbaro. W artykule pod intrygującym tytułem „Psychiatria rozhermetyzowana” prezentuje dwa sposoby pojmowania tej dziedziny: z jednej strony pisze o psychiatrii zamkniętej wyłącznie w granicach gabinetu terapeutycznego, z drugiej strony – o psychiatrii otwartej, która podejmuje się opisu zjawisk społecznych pod względem psychopatologicznym. W tym kontekście przedstawia kazusy Goldwatera, Doherty’ego, Bandy, Posta czy Whybrowa. Inspirująca lektura. Prof. de Barbaro podsumowuje swoje pozytywne zdziwienie stwierdzeniem, że psychiatria rozhermetyzowana staje się wartością dodaną w społecznym dyskursie i społecznej odpowiedzialności.

W dziale Pytania i odpowiedzi prof. Zbigniew Lew-Starowicz po raz kolejny przybliża aspekty społeczne seksuologii. Przytaczając przykłady z własnej praktyki klinicznej, pisze o tym, jak ślub może stać się przyczyną lęku lub nietypowej przyjemności.

Dr hab. Krzysztof Krysta podejmuje bardzo aktualny temat neuroobrazowania w schizofrenii. Opisuje dokładnie zastosowanie takich technik, jak transfer magnetyzacji, obrazowanie tensora dyfuzji, spektroskopia rezonansu magnetycznego i funkcjonalny rezonans magnetyczny. Ponadto przedstawia sposoby coraz szerszego wykorzystania sztucznej inteligencji w analizie wyników badań neuroobrazowych. Artykuł, choć poświęcony trudnym zagadnieniom, został napisany w sposób przystępny i jasny.

W dziale dotyczącym farmakoterapii dr hab. Barbara Remberk wspólnie z zespołem kompleksowo przedstawia stosowanie leków w psychiatrii dzieci i młodzieży. Opisuje ogólne zasady leczenia psychiatrycznego oraz efekt placebo w tej grupie pacjentów. Przybliża Czytelnikom procesy tworzenia rekomendacji i rejestracji leku, który ma być wykorzystany w populacji pediatrycznej. Pani Profesor, będąca jednocześnie konsultantem krajowym w dziedzinie psychiatrii dzieci i młodzieży, wyjaśnia również zasady stosowania leków poza wskazaniami refundacyjnymi (off-label). Zaletą artykułu są praktyczne tabele przedstawiające leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne, przeciwpadaczkowe oraz preparaty podawane w zespole nadpobudliwości psychoruchowej, zarejestrowane w Polsce do stosowania u dzieci i młodzieży. Zachęcam do lektury tej ciekawej i merytorycznie wartościowej pracy.

Prof. Małgorzata Janas-Kozik i lek. Ireneusz Jelonek ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego poruszają tematykę bigoreksji. W artykule znajdziemy zwięzłą definicję zjawiska określanego mianem kompleksu Adonisa, podstawowe informacje dotyczące jego klasyfikacji, rozpoznawania i leczenia, a także opis przypadku. Jak podkreślają autorzy – pogoń za pięknym ciałem pociąga za sobą fizyczne, psychiczne i społeczne konsekwencje, wynikające z braku akceptacji samego siebie.

W kolejnym artykule, który polecam Państwa uwadze, lek. Katarzyna Stewart i prof. Jerzy Leszek szczegółowo opisują zasady diagnostyki i terapii otępienia czołowo-skroniowego. Dokładnie omawiają wszystkie warianty tego typu otępienia i przedstawiają rekomendacje w zakresie farmakoterapii.

Młodzi psycholodzy i psychiatrzy (lek. Anna Szczegielniak, mgr Aleksandra Skiba i dr Maria Filip) w dziale Per aspera ad astra prezentują artykuł pt. „Grupa priorytetowa COVID-19: cięższy przebieg i wyższa śmiertelność wśród pacjentów z poważnymi chorobami psychicznymi”. W pracy można przeczytać m.in. o wpływie zaburzeń psychicznych na przebieg zakażenia SARS-CoV-2 i o tym, które choroby psychiczne wiążą się ze zwiększonym ryzykiem powikłań po COVID-19. Dodatkowo autorki zaznaczają, że pacjenci psychiatryczni powinni być traktowani jako grupa priorytetowa w kolejce do szczepień.

Zachęcam także do zapoznania się z relacją pełnomocnika ministra zdrowia ds. reformy w psychiatrii lek. Marka Balickiego. Z tekstu dowiemy się, jak pandemia COVID-19 wpłynęła na realizację programu pilotażowego. Autor przedstawia przyczyny przedłużenia tego przedsięwzięcia o półtora roku, wyzwania i nadzieje z tym związane. W artykule znajdziemy także informacje dotyczące projektu założeń standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w centrum zdrowia psychicznego oraz zmian w finansowaniu świadczeń z zakresu opieki psychiatrycznej.

Życząc Państwu dużo zdrowia i wytrwałości w tych trudnych dla lekarzy i psychologów czasach, zachęcam do lektury bieżącego numeru „Psychiatrii po Dyplomie”.