prof. dr hab. n. med. Piotr Gałecki

Szanowni Państwo, Drodzy Czytelnicy!

Kwietniowe wydanie „Psychiatrii po Dyplomie” napawa mnie radością i swego rodzaju dumą. Gdy piszę słowo wstępne dla Państwa, towarzyszy mi pytanie, który tekst powinien być tematem numeru. Zawsze jest to niesłychanie trudna decyzja, ponieważ każde wydanie zawiera przekrój artykułów, które z pewnością mogłyby być tytułowymi ze względu na oryginalne i ciekawe ujęcie ważnych zagadnień, a co za tym idzie – potrzebę wyróżnienia.

Zachęcam Państwa zatem do zaczytania się w wiosennym numerze i samodzielnego wyboru prac budzących największe zainteresowanie. Z punktu widzenia redakcji jako temat przewodni wskazaliśmy artykuł prof. Emilii Sitek i dr Ewy Narożańskiej „Zespoły otępienne o wczesnym początku”. W tekście, który stał się faworytem bieżącego wydania, autorki prezentują zaktualizowaną dawkę wiedzy dotyczącej wspomnianych schorzeń – od wnikliwego wprowadzenia w problematykę otępień o wczesnym początku, poprzez omówienie panelu badań podstawowych i dodatkowych w tym zakresie, aż po przedstawienie trudności i udzielenie wskazówek oraz podpowiedzi związanych z różnicowaniem tego typu zaburzeń zależnie od obrazu klinicznego i dominujących objawów. Informacje zawarte w artykule z pewnością przydadzą się każdemu specjaliście w codziennej pracy, pomagając w ustaleniu właściwego rozpoznania oraz ukierunkowaniu dalszego postępowania.

Przechodząc do kolejnych publikacji zamieszczonych w tym wydaniu, warto podkreślić, że część prac poświęcono problemom zdrowotnym kobiet, z psychiatrią w tle („Z depresją do ginekologa, czyli depresja reprodukcyjna” dr Moniki Łukasiewicz oraz „Diagnostyka i terapia zaburzeń psychicznych związanych z okresem menopauzy” lek. Anny Niebrzydowskiej i dr. Jakuba Grabowskiego). Obie prace wskazują na istotny w medycynie związek psyche i soma. Bez wątpienia objawy somatyczne towarzyszące przełomowym okresom w życiu kobiety, takim jak menopauza, wywierają wpływ na występujące objawy psychiczne. Dostrzeżenie tego faktu stanowi podstawę wyboru właściwego leczenia, które powinno mieć charakter interdyscyplinarny – w tym wypadku konieczne wydaje się przede wszystkim znalezienie wspólnej drogi przez psychiatrów i ginekologów.

Kolejną grupą, na której kondycję psychiczną kierujemy uwagę w kwietniowym numerze, są pacjenci pediatryczni. Dr hab. Aleksandra Rajewska-Rager w swoim artykule omawia trudności diagnostyczne związane ze schizofrenią wśród dzieci i młodzieży. Schizofrenia to przewlekła choroba zaburzająca postrzeganie otoczenia i samego siebie. W przypadku najmłodszych pacjentów jej rozpoznanie jest obarczone wieloma trudnościami, związanymi chociażby z brakiem ściśle określonych czynników etiologicznych oraz jednorodnych kryteriów diagnostycznych, a także z okresem rozwoju emocjonalnego dziecka i wysoką współchorobowością. Autorka pracy przedstawia cenne wskazówki dotyczące diagnozowania schizofrenii u dzieci i młodzieży, które mogą okazać się pomocne dla lekarzy, a przede wszystkim – dla pacjentów.

W bieżącym wydaniu zachęcam również do lektury pracy dr Joanny Jurek, która tradycyjnie porusza tematykę zdrowego odżywiania oraz zaburzeń występujących w tym zakresie. Tym razem autorka skupia się na problemie jedzenia emocjonalnego, jego związku z zaburzeniami psychicznymi oraz wpływie na różnorodne aspekty zdrowotne. Warto podkreślić, że w pracy prezentującej problematykę emocjonalnych zachowań żywieniowych uwzględniono specyfikę populacji europejskiej, w tym mieszkańców naszego kraju.

Kolejnym ważnym tekstem, na który chciałbym zwrócić Państwa uwagę, jest artykuł dr. Wojciecha Oronowicza-Jaśkowiaka „O wiarygodności psychologicznej świadków pokrzywdzonych w sprawach związanych z przestępczością seksualną”. W pracy łączącej zagadnienia z kręgu prawa, psychologii i psychiatrii omówiono m.in. narzędzia stosowane w tym zakresie przez biegłych sądowych.

Interdyscyplinarny charakter ma również praca z cyklu Per aspera ad astra, w której młodzi naukowcy pod kierunkiem lek. Anety Jaroszewskiej omawiają zaburzenia psychiczne występujące wśród pacjentów z łuszczycą. Okazuje się, że nawet połowa z nich może doświadczać depresji, wielu boryka się z zaburzeniami lękowymi i myślami samobójczymi. Oprócz odpowiedniej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej istotna w ograniczaniu tych zjawisk okazuje się właściwie dobrana, nowoczesna terapia dermatologiczna.

Ważną częścią każdego wydania „Psychiatrii po Dyplomie” są felietony i eseje naukowe, prezentujące zagadnienia z zakresu psychiatrii, psychologii czy seksuologii w oryginalnej formie, często w bardzo osobisty sposób. Do tego typu prac zdążył nas już przyzwyczaić prof. Zbigniew Lew-Starowicz – autor stałej rubryki Pytania i odpowiedzi. Tym razem Pan Profesor wziął pod lupę „nowy typ związków”, z którym miał okazję zetknąć się w swoim gabinecie (z pewnością są one także obecne w praktyce wielu z nas). Nie chciałbym zdradzać szczegółów artykułu, dlatego nadmienię tylko, że na przestrzeni lat obserwujemy wielowymiarowe zmiany w zakresie obyczajów i zachowań seksualnych w relacjach partnerskich. Część z nich prowadzi pacjentów do naszych gabinetów, a prawdziwym wyzwaniem okazuje się często dobór odpowiedniej formy terapii, dostosowanej zarówno do istniejącego problemu, jak i konkretnych potrzeb doświadczających go osób lub par. Drugim artykułem ujętym w interesującej, eseistycznej formule jest praca mgr Joanny Podemskiej pt. „Aspekty społeczne depresji: stygmatyzacja czy afirmacja”. Autorka przedstawia problematykę zaburzeń depresyjnych z punktu widzenia psychologa klinicznego i suicydologa, odwołując się do licznych lektur i doświadczeń zgromadzonych w ramach własnej praktyki.

Jestem przekonany, że wszystkie prace zawarte w wiosennym wydaniu dostarczą Państwu cenną dawkę wiedzy, rzucając nowe światło na prezentowane zagadnienia lub odświeżając posiadane wiadomości. Serdecznie zapraszam więc do lektury i korzystania ze zdobytych informacji w trakcie spotkań z pacjentami.

W tym kontekście nachodzi mnie pewna myśl, którą na zakończenie chciałbym się z Państwem podzielić. Ludzka psychika jest nieustannie badana i wciąż nie widać granic tej eksploracji, a specyfika naszej specjalizacji wymaga ciągłego zgłębiania wiedzy, poszukiwania nowych rozwiązań oraz odświeżania metod diagnostyki i leczenia, z których korzystamy. Podsumowując te rozważania oraz przegląd kwietniowego wydania, pozostawiam Państwa z cytatem, który mógłby stanowić motto całego numeru: „Per scientiam ad salutem aegroti” (Przez wiedzę do zdrowia chorego). Myślę, że ta łacińska maksyma może stanowić cenne przesłanie w pracy każdego z nas.