W W 2008 r., kiedy na oddziale położnictwa pojawiała się pacjentka z depresją poporodową, prof. Romuald Dębski ordynował jej „plasterek z estrogenami”. Minęły lata i terapia plasterkami wydawała się niewystarczająca, była także mocno krytykowana. Nota bene plasterki działały u niektórych kobiet, u innych zaś nie przynosiły rezultatu. I w tym tkwi chyba clou problemu…

Po latach okazało się, że pewna grupa kobiet wykazuje nadmierną reakcję na fluktuację hormonów, inne zaś są na takie zmiany zupełnie niewrażliwe. Stwierdzono także, że to sam progesteron pogarsza nastrój i powoduje rozdrażnienie oraz że być może to tylko nagłe obniżenie jego stężenia przynosi takie efekty. Okazało się też, że szybkie zmiany stężenia estrogenów predysponują do wystąpienia depresji (fluktuacje od niskich do wysokich wartości oraz nagłe obniżenie stężenia estrogenów). W etiologii depresji reprodukcyjnej postuluje się również udział metabolitów progesteronu (allopregnanolonu) i nadmierną aktywację układu GABA-ergicznego.

W mózgu kobiet w życiowych okresach przejściowych dochodzi do zmian strukturalnych. W czasie dojrzewania zmniejsza się objętość istoty szarej w obszarze skroniowym, po ciąży obserwujemy redukcję w obrębie kory przedczołowej i skroniowej oraz hipokampu, a w trakcie perimenopauzy zachodzi redukcja w hipokampie i korze ciemieniowej. Badania z ostatnich kilkunastu lat wykazały także, że w mózgu kobiet można stwierdzić obecność receptorów estrogenowych: w obrębie móżdżku, płatów czołowych, ciała migdałowatego i hipokampu. Receptory te, jak widać, dominują zwłaszcza w miejscach odpowiedzialnych za nastrój. Kobiety z depresją wykazują niższe stężenie estrogenów w fazie lutealnej. Stwierdzono także, że stężenie estradiolu jest o 30% niższe u pacjentek z depresją oraz że estradiol wpływa na ekspresję genów, które odpowiadają za wydzielanie serotoniny, i moduluje receptory serotoninowe.