Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej są wyjątkowo złożone dla wymiaru sprawiedliwości. Trudność ta nie wynika wyłącznie ze stanu emocjonalnego ofiary, lecz często wiąże się także z ograniczonym materiałem dowodowym wskazującym na popełnienie przestępstwa seksualnego – znanego zazwyczaj z zeznań świadka pokrzywdzonego. Z tego powodu zeznania te są nierzadko kluczowym dowodem w sprawie. Prokuratura i sądy korzystają także z opinii specjalistycznych biegłych z zakresu psychiatrii i psychologii, dotyczących stanu zdrowia psychicznego ofiar nadużyć seksualnych. Biegli z zakresu psychologii mogą w opiniach sądowo-psychologicznych odnosić się do psychologicznej wiarygodności treści zeznań świadka pokrzywdzonego oraz dokonują korelacji uzyskanych wyników z całościowym obrazem funkcjonowania danej osoby. O ile znaczenie opiniowania wiarygodności psychologicznej jest bardzo duże, o tyle zastanawiające jest, czy biegli zawsze dysponują wiarygodnymi narzędziami umożliwiającymi przedłożenie rzetelnej opinii w sądzie.

Wiarygodność psychologiczna a wiarygodność

W kontekście sądowym istotne jest różnicowanie między dwoma pozornie podobnymi, ale różnymi terminami: „wiarygodność psychologiczna” oraz „wiarygodność”.

Biegli nie wypowiadają się na temat wiarygodności danej osoby. Pojęcie to zawiera się w wyłącznej kompetencji sądu do oceny materiału dowodowego. Zgodnie z treścią art. 7 Kodeksu postępowania karnego: „Organy postępowania kształtują swe przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, ocenianych swobodnie z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego”. Innymi słowy, wyłącznie sąd ma zdolność do uznania danej osoby za „wiarygodną” lub „niewiarygodną”. Wiarygodność nie jest zatem pojęciem psychologicznym i/lub psychiatrycznym – jest to termin prawniczy. Sąd kształtuje jednak swoje przekonanie na podstawie wszystkich przeprowadzonych dowodów, w tym dowodu z opinii biegłych psychologów i psychiatrów.

Biegli z zakresu psychologii – jeżeli zleceniodawca uwzględni taki zakres badań w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłego – odnoszą się do zagadnienia wiarygodności psychologicznej. Ten rodzaj wiarygodności stanowi jedynie fragment o...

Metody oceny wiarygodności psychologicznej