Niniejszy artykuł stanowi pokłosie mojego udziału w debacie eksperckiej, która odbyła się podczas seminarium naukowego pt. „Innowacyjne lecznictwo uzdrowiskowe chorób psychosomatycznych z uwzględnieniem skutków poczucia samotności – pilotaż”. Wydarzenie to, zorganizowane przez Instytut Zdrowia Człowieka*, miało miejsce w Uzdrowisku Uniejów 29 października 2024 r. W mojej pracy prezentuję, poszerzone w wyniku debaty, refleksje na temat jednego z istotnych czynników występowania zaburzeń psychicznych i chorób psychosomatycznych, który stanowi samotność.

Wspomniane seminarium uważam za ważne pod wieloma względami. Dotyczyło ono kwestii fundamentalnej, wciąż jednak marginalizowanej zarówno w badaniach naukowych, jak i praktyce ochrony zdrowia. Jest nią niebezpieczne narastanie samotności w warunkach dokonującego się przełomu cywilizacyjnego, w tym rozwoju sztucznej inteligencji i technologii cyfrowych. Przywołane przeze mnie seminarium, chociaż miało charakter pilotażowy, zaowocowało bogatymi materiałami, prezentacjami oraz inspirującymi opiniami wskazującymi na negatywne konsekwencje nasilającej się samotności. Odbijają się one zarówno na jakości życia ludzi, jak i ich zdrowiu psychicznym oraz fizycznym, przekładając się zarazem na rosnące koszty społeczne i ekonomiczne. Stanowi to poważne wyzwanie m.in. w zarządzaniu zdrowiem publicznym, istotne zarówno w kontekście funkcjonowania sektora ochrony zdrowia, jak i kształtowania społeczno-gospodarczej (w tym zdrowotnej) polityki państwa.

Niniejsze opracowanie dotyczy przede wszystkim ekonomicznych następstw narastającego syndromu samotności. W kontekście reprezentowanej przeze mnie dziedziny to właśnie te koszty uzasadniają konieczność wdrożenia pilnych działań interwencyjnych oraz długofalowych programów ukierunkowanych na zapobieganie negatywnym skutkom opisywanego zjawiska. Poza jego ilościowo-finansowym wymiarem nie mniej ważną kwestią wydają się koszty trudne lub wręcz niemożliwe do dokładnego wyliczenia. Wystarczy nadmienić, że konsekwencją doświadczanej samotności mogą być poważne zaburzenia psychiczne, m.in. depresyjne, w skrajnych przypadkach prowadzące nawet do samobójstw. Ten problem sygnalizuje coraz więcej krajów, uznając konieczność podejmowania pilnych działań zapobiegawczych.