Zaburzenia snu
Parasomnie – autonomiczne zaburzenie czy manifestacja innych problemów zdrowotnych?
mgr psych. Paulina Pawlak
- Definicja, klasyfikacja i charakterystyka parasomnii
- Czy takie zaburzenia mogą sygnalizować poważne choroby somatyczne?
- Zasady diagnostyki i postępowania terapeutycznego
Definicja, podział i charakterystyka parasomnii
Parasomnie to niepożądane, nieprawidłowe zachowania, stany fizjologiczne i emocjonalne, które pojawiają się podczas zasypiania, w trakcie snu lub w czasie wybudzeń. Ich występowanie bywa lekceważone zarówno przez pacjentów, jak i klinicystów. Tymczasem mogą one stanowić istotny wskaźnik obecności innych zaburzeń – neurologicznych, psychicznych lub metabolicznych1,2.
Zgodnie z trzecią edycją Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Snu (ICSD-3 – International Classification of Sleep Disorders, third edition) parasomnie dzieli się na dwie główne grupy:
- parasomnie NREM (non-rapid eye movement), związane z częściowym wybudzeniem z głębokiego snu wolnofalowego (somnambulizm, lęki nocne, somnilokwia)
- parasomnie REM, obejmujące m.in. koszmary senne, porażenie przysenne i zaburzenia zachowania w fazie snu paradoksalnego (RBD – rapid eye movement sleep behavior disorder)1.
Cechą wspólną parasomnii jest występowanie automatyzmów ruchowych, reakcji emocjonalnych lub zachowań niezgodnych z pełnym wybudzeniem, często bez zachowanej pamięci epizodu.
Mechanizmy neurobiologiczne parasomnii
Parasomnie powstają wskutek zakłócenia równowagi między układami wzbudzającym i hamującym w mózgu:
- w parasomniach NREM dochodzi do częściowej aktywacji struktur motorycznych przy jednoczesnym braku pełnej świadomości; obserwuje się aktywację wzgórza i ciała migdałowatego przy zachowanej nieaktywności kory przedczołowej
- w parasomniach REM kluczowy jest brak fizjologicznej atonii mięśniowej – w efekcie treści snów są odgrywane cieleśnie; dotyczy to zwłaszcza osób z RBD, u których często rozpoznaje się chorobę Parkinsona lub otępienie z ciałami Lewy’ego2,3.
