BLACK CYBER WEEK! Publikacje i multimedia nawet do 80% taniej i darmowa dostawa od 350 zł! Sprawdź >
Medycyna ratunkowa
Rozległe oparzenia – mechanizmy powstania oraz metody leczenia
mgr Magdalena Wojtanowska-Kaczka1
mgr Hubert Marek1
dr n. farm. Magdalena Babuśka-Roczniak1
lek. Marta Skalik2
Maciej Jamroga1
dr hab. n. med. Wojciech Roczniak, prof. UP w Sanoku1
- Oparzenia to jeden z najczęściej powstających urazów, do których dochodzi podczas wykonywania najprostszych codziennych czynności. Leczenie ran oparzeniowych jest bardzo złożonym procesem. Podstawowym zadaniem zespołu terapeutycznego jest zapobieganie skutkom wstrząsu bądź ich minimalizowanie
Opis przypadku
Mężczyzna, lat 22, został przyjęty na oddział chirurgii ogólnej, onkologicznej i naczyniowej w trybie nagłym z powodu rozległego urazu termicznego. Zdiagnozowano oparzenie termiczne II stopnia obejmujące 19% powierzchni ciała, do którego doszło podczas prac w warsztacie. Okoliczności zdarzenia nie są do końca znane – prawdopodobnie rutyna i nieuwaga poszkodowanego doprowadziły do zapłonu łatwopalnych cieczy. Mężczyzna uległ ciężkim oparzeniom ciała, ratując dobytek.
Oparzeniu uległy ręce, twarz oraz oba podudzia (ryc. 1) – te miejsca zostały natychmiast schłodzone wodą. Pomocy przedmedycznej udzieliła rodzina pacjenta, która wezwała specjalistyczną pomoc. Na miejsce zdarzenia przyjechały zespół ratownictwa medycznego (ZRM) oraz dwie jednostki Państwowej Straży Pożarnej. Chory został zabezpieczony przez ZRM opatrunkami hydrożelowymi, podano mu dożylnie morfinę w dwóch dawkach po 2,5 mg, przetoczono 500 ml płynu wieloelektrolitowego (PWE), a następnie przewieziono na szpitalny oddział ratunkowy (SOR), gdzie po konsultacji chirurgicznej zapadła decyzja o przyjęciu pacjenta na oddział chirurgii ogólnej, onkologicznej i naczyniowej. Stan pacjenta w chwili przyjęcia na oddział wyglądał następująco:
- częstotliwość rytmu serca (HR – heart rate): 60 uderzeń/minutę
- ciśnienie tętnicze krwi (RR): 125/80 mmHg
- oddechy: 16/minutę
- saturacja (SpO2): 99%
- ocena w skali przytomności AVPU (alert, verbal, pain, unresponsive) – A
- nasilenie bólu w skali punktowej wzrokowo-analogowej (VAS – visual analogue scale): 7/10 pkt.
Podczas hospitalizacji zastosowano leczenie farmakologiczne oraz opatrunkowe (tab. 1).
Oparzenia – definicja
Oparzenie to uraz polegający na oddziaływaniu prądu, promieniowania, substancji chemicznej lub ciepła na organizm, powodujący uszkodzenie skóry, tkanki podskórnej, a nawet umiejscowionych głęboko pod skórą narządów. Zranienie skóry, która jest największą barierą ochronną organizmu, powoduje utratę płynów międzykomórkowych, co prowadzi do wstrząsu. Ten pojawia się zazwyczaj przy oparzeniu >10% powierzchni ciała u dzieci, a u dorosłych >15%. Dochodzi ponadto do zakażenia tkanek. Naruszenie ciągłości skóry zaburza wewnętrzną homeostazę organizmu i staje się przyczyną zagrożenia zdrowia oraz życia poszkodowanego – mówimy wówczas o chorobie oparzeniowej, która polega zarówno na miejscowych uszkodzeniach ciała, jak i uogólnionych zaburzeniach metabolicznych.
