Przypadek 1

Na szpitalny oddział ratunkowy (SOR) przywieziono mężczyznę, lat 63, z wysoką gorączką, silnymi bólami głowy i zaburzeniami świadomości. Z wywiadu zebranego od rodziny wynikało, że wspomniane objawy wystąpiły nagle – poprzedniego dnia chory czuł się dobrze. Pacjent od kilku lat był leczony farmakologicznie z powodu cukrzycy (DM – diabetes mellitus) i nadciśnienia tętniczego (AH – arterial hypertension).

W badaniu wstępnym lekarz SOR stwierdził zespół majaczeniowy, sztywność karku i gorączkę 39,2°C. Po przyjęciu do szpitala pobrano krew, a po wykluczeniu przeciwwskazań wykonano punkcję lędźwiową. Pobrany płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR) był mętny, z niepoliczalną pleocytozą neutrofilową, stężeniem białka 2 g/l i glukozy 2 mmol/l.

W pierwszej godzinie hospitalizacji rozpoczęto antybiotykoterapię empiryczną (ceftriakson z wankomycyną) oraz podano pierwszą dawkę deksametazonu. W szybkim multipleksowym teście PCR wykazano obecność materiału genetycznego bakterii Streptococcus pneumoniae (S. pneumoniae) w PMR.

Po 3 tyg. hospitalizacji (w pierwszym tyg. chory przebywał na oddziale intensywnej terapii [OIT]) pacjent w stanie ogólnym dobrym został wypisany do domu.

Obraz kliniczny i wynik badania PMR wskazywał na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W przypadku podejrzenia etiologii bakteryjnej jak najszybciej powinna zostać wdrożona antybiotykoterapia. Empiryczną należy rozpocząć niezwłocznie po pobraniu krwi i/lub PMR, najlepiej w ciągu godziny od przyjęcia do szpitala¹. Ze względu na ciężki przebieg choroby, wysoką śmiertelność i ryzyko wczesnych poważnych powikłań pacjent w początkowym okresie choroby powinien być hospitalizowany na specjalistycznym OIT.

Przypadek 2

Kobieta, lat 34, została skierowana na SOR z powodu wysokiej gorączki, bólu głowy i wymiotów. Przy przyjęciu stwierdzono gorączkę 39,4°C, senność i sztywność karku. W wywiadzie pacjentka przyznała, że jest w trzecim miesiącu ciąży i odżywia się serami kozimi, które kupuje na bazarach u lokalnych producentów.

Pacjentce wykonano nakłucie lędźwiowe, uzyskując PMR wypływający pod wzmożonym ciśnieniem, z pleocytozą 700 kom./μl, w 80% neutrofilową, stężeniem białka 1 g/l i 2,6 mmol/l glukozy.

Wdrożono antybiotykoterapię empiryczną: ceftriakson z ampicyliną ze względu na wywiad sugerujący zakażenie listeriozowe. Z posiewu płynu wyizolowano Listeria monocytogenes (L. monocytogenes).