Zagrożenia cbrne okiem medyka
Point-of-care testing CBRNE
Nowe możliwości detekcji oraz identyfikacji niebezpiecznych substancji na szpitalnym oddziale ratunkowym
dr n. o zdr. Karol Łyziński1
dr n. med. Arkadiusz Trzos1,2
- W obliczu współczesnych zagrożeń CBRNE (anagram od: C [chemical] – chemiczne, B [biological] – biologiczne, R [radiological] – radiologiczne, N [nuclear] – nuklearne, E [explosive] – eksplozja materiałów wybuchowych) możliwość szybkiej detekcji oraz identyfikacji niebezpiecznych substancji staje się nieodzownym elementem działania medycyny ratunkowej. Artykuł stanowi wprowadzenie do problematyki nowoczesnej i szybkiej diagnostyki przyłóżkowej (POCT – point-of-care testing) CBRNE wypracowanej przez autorów w ramach realizacji projektu
Szpitalne oddziały ratunkowe (SOR), centra urazowe (CU) oraz izby przyjęć (IP) od lat stanowią pierwszą linię systemu opieki zdrowotnej w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia pacjentów1. Współczesne zagrożenia stwarzane przez niebezpieczne materiały, w tym biologiczne, chemiczne, radiacyjne/nuklearne i wybuchowe, oraz zmieniające się uwarunkowania bezpieczeństwa publicznego wynikające z nieprzewidywalności rozwoju konfliktu za wschodnią granicą sprawiają, że poza rutynowymi stanami nagłymi do wyżej wymienionych jednostek ochrony zdrowia mogą trafiać również osoby poddane działaniu czynników CBRNE. Dlatego warto, by szpitale uwzględniały ten scenariusz w planowaniu procedur medycznych, zakupów wyposażenia specjalistycznego oraz szkoleń personelu medycznego i pomocniczego2.
Rosnące ryzyko działań terrorystycznych i hybrydowych, a także możliwość wystąpienia regularnych działań militarnych bezpośrednio na terenie naszego kraju zwiększają prawdopodobieństwo celowego wykorzystania czynników CBRNE w środowisku cywilnym. Trudną sytuację dodatkowo komplikują kryzys migracyjny, negatywne skutki zmian klimatycznych (przede wszystkim anomalii pogodowych), skażenie środowiska naturalnego wynikające z działalności człowieka oraz pojawianie się nowych, dotychczas nieznanych w Polsce wektorów i niebezpiecznych patogenów3-5.
Obowiązujące w Polsce regulacje prawne wskazują, że placówki ochrony zdrowia, w tym SOR, CU, IP, są zobowiązane do przygotowania się do funkcjonowania w warunkach zagrożeń CBRNE6-8. Dlatego pojawiła się konieczność zrewidowania podejścia do problematyki przygotowania na zagrożenia CBRNE w systemie ochrony zdrowia. Jednym z kluczowych elementów tego zakresu jest rozwijanie możliwości wykonania szybkiej detekcji oraz identyfikacji czynników niebezpiecznych w warunkach opieki wczesnoszpitalnej. Odpowiednio szybkie rozpoznanie rodzaju i skali zagrożenia umożliwia uruchomienie właściwych procedur postępowania w szpitalu, dobór adekwatnych do zagrożenia środków ochrony indywidualnej, zastosowanie odpowiednich metod segregacji medycznej a także rozpoczęcie leczenia przyczynowego pacjentów.
