ICR najczęściej przebiega szybko i bezobjawowo, dlatego bywa rozpoznawana w fazie zaawansowanej. Pokazujemy, jak poradzić sobie z trudnym przypadkiem

Przyszyjkowa idiopatyczna resorpcja (idiopathic cervical resorption, ICR) jest rzadką formą resorpcji korzenia zęba o niejasnej etiologii. Proces rozpoczyna się na granicy pomiędzy szkliwem a cementem korzeniowym na wysokości przyczepu nabłonkowego i dotyczy więcej niż trzech zębów. W piśmiennictwie znany jest przypadek pacjenta z zajętymi procesem 24 zębami.[1,3] Resorpcja rozprzestrzenia się, obejmując całą okolicę szyjki zęba, a następnie zębinę, dochodząc do komory. Niezresorbowana pozostaje warstwa zębiny wtórnej otaczająca miazgę (ryc. 1).

Często jest to jedyne połączenie korony zęba z korzeniem. Agresywnie przebiegający proces może doprowadzić do obnażenia miazgi i amputacji korony zęba.

Resorpcja najczęściej rozwija się szybko (w ciągu kilku miesięcy może dojść do całkowitego zniszczenia zęba trzonowego) i bezobjawowo. Tkanki miękkie wokół zajętych zębów na ogół nie wykazują oznak stanu zapalnego. Czasami poprzez cienką warstwę szkliwa widoczna jest różowo prześwitująca, mocno unaczyniona tkanka. Bezobjawowy przebieg powoduje, że ICR najczęściej zostaje zdiagnozowana przypadkowo, podczas rutynowego badania radiologicznego.

Przyczyny resorpcji zębów stałych

Resorpcja jako proces naturalny występuje w uzębieniu mlecznym podczas jego wymiany na zęby stałe. W zębach stałych jest procesem patologicznym, którego powstanie wiązane jest z:

• urazem,
• leczeniem ortodontycznym,
• zabiegami chirurgicznymi,
• zabiegami periodontologicznymi,
• czynnikiem genetycznym (syndrom Kabuki),
• zaburzeniami endokrynologicznymi,
• wybielaniem wewnętrznym.
  
  

Często powodem resorpcji jest nie jeden czynnik, ale koincydencja kilku czynników. W ok. 15 proc. przypadków nie można jednak zidentyfikować żadnych uchwytnych przyczyn. Jedna z hipotez mówi o autoimmunologicznym charakterze schorzenia. W okresie rozwojowym niektóre tkanki organizmu, m.in. zębina, muszą być zamaskowane dla układu odpornościowego, aby ten nie uznał ich za obce (pochewka Hertwiga).[2] Po okresie rozwojowym białka zębiny odizolowane są od układu immunologicznego przez cement korzeniowy. Uszkodzenie cementu (uraz, zabiegi stomatologiczne) i odsłonięcie zębiny korzeniowej może wywołać reakcję autoimmunologiczną przeciwko tym białkom i w konsekwencji resorpcję zębiny.[7]

Możliwe, że również sama anatomia zębów w pewnej mierze odpowiedzialna jest za resorpcję przyszyjkową. Połączenie szkliwno-cementowe (ryc. 2) występuje w trzech postaciach (ryc. 3).