MTS: Jakie objawy laryngologiczne mogą pojawić się u pacjentów z zaburzeniami URNŻ?

Dr Wojciech Drobek: Na wstępie naszych rozważań poświęconych związkowi pomiędzy zaburzeniami URNŻ a objawami laryngologicznymi musimy przybliżyć pokrótce ich symptomatykę. Objawy zaburzeń czynności URNŻ to przede wszystkim ból, patologiczna ruchomość żuchwy, objawy akustyczne w stawie skroniowo-żuchwowym (SSŻ) oraz ostre zaburzenia zwarcia. Z kolei objawy laryngologiczne dotyczyć mogą ucha, a szerzej mówiąc – narządu słuchu, nosa oraz gardła. Widzimy wyraźnie, iż połączenie aspektów topograficznych laryngologicznych oraz genezy czynnościowej objawów ujawnia nam następujące możliwości: bóle głowy, bóle okolicy ucha, bóle i nieprawidłowości odczuwane w okolicy nosa i zatok przynosowych i wreszcie bóle i inne objawy odbierane jako schorzenia gardła. Zaburzenia mechaniczne, np. patologiczna ruchomość żuchwy, a zwłaszcza objawy akustyczne w stawie skroniowo-żuchwowym, nie mają praktycznie związku z objawami laryngologicznymi.

MTS: Jaki jest mechanizm ich powstawania?

W.D.: Koncentrując się na bólach, należy najpierw omówić różne ich typy w zależności od genezy, przebiegu i doznań pacjenta. Jeśli chodzi o źródła powstawania, wyróżnia się dwa główne typy bólów. Po pierwsze, bóle nocyceptywne, których przyczyna może tkwić we wszystkich narządach i tkankach oprócz układu nerwowego ośrodkowego i obwodowego (np. bóle mięśniowe, bóle naczyniowe, bóle stawowe). Po drugie, bóle neuropatyczne, których przyczyny należy upatrywać w tkankach czy strukturach układu nerwowego (np. bóle neuropatyczne ciągłe).

Mechanizmem bólów nocyceptywnych jest stymulacja receptorów bólowych, czyli nocyceptorów przez bodźce chemiczne, zapalne, mechaniczne lub termiczne. Wśród bólów nocyceptywnych wyróżnia się zatem bóle powierzchowne, które z przyczyn oczywistych nie będą tematyką naszej rozmowy, oraz głębokie. Bóle nocyceptywne głębokie z kolei dzieli się na kolejne kategorie. Pierwszą są bóle o charakterze mięśniowo-szkieletowym, drugą bóle o charakterze trzewnym, trzecią bóle o charakterze nerwowo-naczyniowym. Kontynuując naszą rozmowę, bóle o charakterze mięśniowo-szkieletowym musimy podzielić na bóle stricte stawowe (o mechanizmie zapalnym/mechanicznym) oraz bóle mięśniowe będące odrębną kategorią „per se”.

Wśród bólów nocyceptywnych trzewnych należy pamiętać o bólach naczyniowych (tętniczych, żylnych) oraz o bólach gruczołowych (np. ból gruczołów ślinowych). Wracając do bólów neuropatycznych, ich patomechanizm wciąż pozostaje w sferze hipotez i domy...