Diabetostomatologia

Związek między chorobami przyzębia a wyrównaniem glikemii

Dr n. med. Maciej Nowak

Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia, Warszawski Uniwersytet Medyczny

Adres do korespondencji: Dr n. med. Maciej Nowak, Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia, Warszawski Uniwersytet Medyczny, email: maciejnowak@o2.pl

Periodontopatie należą do najczęściej występujących stanów zapalnych u ludzi i podobnie jak cukrzyca są obecnie zaliczane do chorób społecznych. Przeprowadzone badania epidemiologiczne wskazują, że w grupie dorosłych Polaków w wieku 35-44 lat zaledwie 1,1 proc. pacjentów ma zdrowe przyzębie, a u ponad 16 proc. jest rozpoznawane zaawansowane zapalenie.[1] Obserwowana dramatyczna sytuacja epidemiologiczna pogarsza się wraz z wiekiem populacji.

Biofilm i kieszonka przyzębna

Zdecydowana większość chorób przyzębia jest zaliczana do bakteryjnych stanów zapalnych obejmujących początkowo tkanki dziąsła, a następnie w miarę rozwoju choroby: ozębną, kość wyrostka zębodołowego oraz cement korzeniowy zębów. Początkowe objawy są typowe dla zapaleń dziąseł. Zalicza się do nich:

  • pojawienie się kieszonek dziąsłowych,
  • krwawienie z dziąseł,
  • zaczerwienienie,
  • obrzęk,
  • rozpulchnienie,
  • nieprzyjemny zapach z ust (fetor ex ore).


Kolejne objawy, które mogą się pojawić, są typowe dla zapaleń przyzębia:

  • obecność kieszonek przyzębnych,
  • destrukcja przyczepu łącznotkankowego, ozębnej,
  • kości wyrostka zębodołowego,
  • wydłużenie koron klinicznych zębów,
  • przemieszczanie się zębów,
  • ich rozchwianie, a ostatecznie utrata.


Pierwsze objawy zapalenia dziąseł pojawiają się wraz z gromadzeniem się i dojrzewaniem bakteryjnego biofilmu nazębnego, które może być związane ze złogami kamienia nazębnego lub nieszczotkowaniem zębów przez co najmniej trzy dni, ale także np. z niestosowaniem właściwej techniki szczotkowania zębów lub ich nienitkowaniem.

Zapalenie przyzębia nie stanowi naturalnej konsekwencji nieleczonego zapalenia dziąseł, lecz rozwija się wskutek zaburzenia równowagi patogen – układ odpornościowy gospodarza w wyniku osłabienia odporności immunologicznej chorych spowodowanej np.:

  • starszym wiekiem,
  • czynnikiem genetycznym,
  • paleniem tytoniu,
  • stresem,
  • osteoporozą,
  • cukrzycą,
  • niewłaściwymi nawykami żywieniowymi,
  • AIDS i innymi chorobami towarzyszącymi.[2]


Zapalenie dziąseł (gingivitis) jest nieswoistą reakcją na wzrost liczby bakterii zarówno Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych w kieszonce dziąsłowej lub pod nią. Natomiast periodontitis (zapalenie przyzębia) jest związane z namnażaniem się pewnych gatunków bakterii Gram-ujemnych w kieszonkach dziąsłowych. Efektem jest tworzenie się kieszonki przyzębnej, co sprzyja jeszcze większemu gromadzeniu się bakterii oraz powoduje zmianę składu mikrobioty. Płytka naddziąsłowa (biofilm) u ludzi ze zdrowymi dziąsłami składa się z kilku-kilkunastu (1-20) warstw komórek ziarniaków Gram-dodatnich (Streptococcus mutans, S. mitis, S. sanguis, S. oralis, Rothia dentocariosa) oraz Gram-dodatnich pałeczek (Actinomyces viscosus, A. israelii, A. gerencseriae, Corynebacterium spp.) i nielicznych ziarniaków Gram-ujemnych (Veillonella parvula, Neisseria spp.).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Biofilm i kieszonka przyzębna

Zdecydowana większość chorób przyzębia jest zaliczana do bakteryjnych stanów zapalnych obejmujących początkowo tkanki dziąsła, a następnie w miarę rozwoju choroby: ozębną, [...]

Zaburzenia układu odpornościowego

Bakterie uczestniczące w procesie zapalnym tkanek otaczających ząb aktywują układ immunologiczny organizmu chorych, co objawia się przede wszystkim wzrostem stężenia mediatorów [...]

Wpływ zapalenia przyzębia na cukrzycę

Zapalenie przyzębia, jako przewlekły stan zapalny, ma wpływ na rozregulowanie odpowiedzi immunologicznej chorego. Obserwowany jest wzrost mediatorów zapalnych, mikroorganizmów charakterystycznych dla [...]

Leczenie chorób przyzębia a cukrzyca

Zmniejszenie wartości HbA1c jest uznanym powszechnie parametrem oceniającym skuteczność leczenia cukrzycy. Dowody naukowe pochodzące z randomizowanych badań wieloośrodkowych wskazują, że leczenie [...]

Podsumowanie

1. Leczenie chorób przyzębia u osób z cukrzycą typu 2 stanowi bezpieczną i skuteczną metodę mającą wpływ na poprawę parametrów klinicznych przyzębia [...]

Zalecenia dla lekarzy różnych specjalności

Powołana wspólna grupa robocza Europejskiej Federacji Periodontologii (European Federation of Periodontology) oraz Amerykańskiej Akademii Periodontologii (American Academy of Periodontology) ds. związku [...]

Wnioski oraz implikacje praktyczne

Ciężkie zapalenie przyzębia może być efektem niewyrównanej cukrzycy (HbA1c), a także glikemii u pacjentów bez rozpoznanej cukrzycy.
Do góry