Stomatologia interdyscyplinarna
Złamanie patologiczne kości żuchwy u pacjentki ze szpiczakiem mnogim w wywiadzie
Lek. dent. Michalina Szymczak-Paluch1
Dr n. med. Ewa Sieńko1
Dr hab. med. prof. nadzw. Sebastian Kłosek2
Złamania żuchwy to jedne z najczęściej diagnozowanych urazów twarzoczaszki i w większości przypadków są związane z wypadkami komunikacyjnymi, uprawianiem niektórych sportów lub spotykane u ofiar przemocy. Złamania patologiczne żuchwy występują bardzo rzadko i są diagnozowane w 1 do 2 proc. wszystkich złamań tej kości. Badacze nie są zgodni co do jednolitej definicji złamań patologicznych. Jedną z sugerowanych definicji jest powstanie złamania kości w wyniku fizjologicznej funkcji lub pod wpływem urazu o minimalnym nasileniu oddziałującego na strukturę kości osłabionej patologią. Część autorów sugeruje, że nie jest możliwe określenie siły urazu koniecznego do wywołania złamania patologicznego w uszkodzonej kości. W związku z tym złamanie patologiczne może być definiowane jako każde, które przebiega w kości osłabionej zmianami chorobowymi. Jednak do złamań patologicznych nie można zaliczyć złamań żuchwy występujących u osób w wieku podeszłym, u których obserwuje się atrofię kości szczęk, w przypadku, gdy nie są one objęte innymi zmianami patologicznymi.[1-5]
Istnieje wiele zaburzeń, w przebiegu których zachodzi ryzyko powikłania pod postacią złamania patologicznego żuchwy. W każdym przypadku struktura przestrzenna kości zostaje osłabiona lub ulega zanikowi w wyniku toczących się w niej patologii. Najczęstszą przyczyną złamań patologicznych żuchwy są przewlekłe stany zapalne w obrębie kości, w tym martwica popromienna kości szczęk oraz wywołana stosowaniem bisfosfonianów. Rzadziej guzy wewnątrzkostne, torbiele oraz stan po usunięciu zatrzymanych trzecich trzonowców w żuchwie, a także pierwotne lub wtórne ogniska nowotworowe.[1,4]
Złamanie patologiczne kąta żuchwy jako powikłanie po ekstrakcji zatrzymanych trzecich trzonowców jest spotykane stosunkowo rzadko. Jednak ze względu na rosnącą częstość zabiegów ekstrakcji zębów mądrości, nie tylko u pacjentów młodych bez obciążeń ogólnoustrojowych, rośnie liczba towarzyszących im powikłań. Prawdopodobieństwo powstania złamania patologicznego u tych pacjentów rośnie wraz z wiekiem, co jest tłumaczone sukcesywnym spadkiem sprężystości kości, zmianami degeneracyjnymi w przyzębiu oraz częstszym współistnieniem chorób przewlekłych. Pacjenci ci nierzadko stosują różne preparaty farmakologiczne, w tym takie, które mogą zmniejszać gęstość kości. Podczas ekstrakcji zatrzymanych zębów dochodzi do osłabienia struktury kości w rejonie zabiegu, a ponieważ zębom zatrzymanym często towarzyszą inne zmiany patologiczne, takie jak torbiele lub guzy zębopochodne, ryzyko złamania patologicznego rośnie. Ze względu na niejednokrotnie niekorzystne położenie zatrzymanych zębów, w czasie zabiegu ekstrakcji konieczne może być zastosowanie osteotomii, która dodatkowo osłabia kość. Kolejnym czynnikiem sprzyjającym powikłaniu jest nieprzestrzeganie przez pacjenta podstawowych zaleceń pozabiegowych, takich jak dieta miękka i zaniechanie w czasie rekonwalescencji uprawiania sportów o dużym ryzyku urazów.[6-9]
