Stomatologia zachowawcza

Erozja – wykreowana przez ewolucję i rozwój cywilizacji

Dr n. med. Joanna Kunert1
Lek. med. Małgorzata Szczęsny2

1Zakład Stomatologii Zachowawczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

2Poradnia Stomatologii Zachowawczej przy Zakładzie Stomatologii Zachowawczej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Adres do korespondencji: Dr n. med. Joanna Kunert, Zakład Stomatologii Zachowawczej UM w Łodzi, ul. Pomorska 251, 92-213 Łódź

W ostatnich latach znacznie wzrosła liczba badań naukowych dotyczących erozji zębów. Zainteresowanie badaczy wzbudzają szczególnie minimalnie inwazyjne metody leczenia ze względu na wzrost częstości występowania erozji w populacjach. Ubytki erozyjne stały się poważnym problemem zdrowotnym w większości uprzemysłowionych krajów świata. Najczęściej dotyczą starszych dorosłych, 50-60-latków. U ponad 60 proc. osób w tej grupie wiekowej występują uszkodzenia tkanek zęba pochodzenia erozyjnego. W wielu pracach badawczych opisywane jest występowanie erozji u dzieci (5,5 proc.) i nastolatków 15-18-letnich (36,6 proc.).

Zdrowy tryb życia coraz częściej propagowany w środkach masowego przekazu, dieta zawierająca dużo owoców, warzyw, soków, napojów bezalkoholowych o wysokim potencjale erozyjnym sprawiają, że problem erozji staje się coraz bardziej powszechny. W ostatnich kilkudziesięciu latach znacznie wzrosło spożycie napojów o niskim pH. W Stanach Zjednoczonych w 2007 roku roczna konsumpcja napojów bezalkoholowych wynosiła 83 litry na osobę, a w 2009 już 221 litrów na osobę, co stanowi wzrost o 166 proc.

Wiele badań naukowych wykazało bezpośredni związek spożycia bezalkoholowych napojów o kwaśnym pH z częstością występowania erozji. Wykazano również, że uszkodzenia erozyjne zębów pochodzenia dietetycznego dotyczą wegetarian. Konsumpcja soków, warzyw oraz częsty składnik sałatek – ocet – sprawiają, że osoby preferujące ten sposób odżywiania są narażone na występowanie ubytków erozyjnych.

Obraz kliniczny

Erozja powoduje występowanie ubytków o charakterystycznym umiejscowieniu i kształcie (ryc. 1, 2). Badanie kliniczne powinno być przeprowadzone w dobrym oświetleniu i suchym polu zabiegowym. Ubytki mają kształt nieckowaty. Są gładkie i lśniące, rozszerzają się obwodowo, nie obejmują brzegów siecznych, powierzchni stycznych ani części przyszyjkowej zęba. Są odgraniczone od brzegu dziąsła cienkim pasmem szkliwa. Jego obecność jest związana z aktywnością płynu kieszonki dziąsłowej, który neutralizuje kwas i dostarcza składników o działaniu remineralizacyjnym. Może wynikać również z obecności płytki nazębnej w tym rejonie, co stanowi barierę dla przenikania kwasu.

Zmiany często są przyczyną nadwrażliwości i powodują dolegliwości bólowe przy spożywaniu zimnych, słodkich oraz kwaśnych pokarmów. Najczęściej powstają na powierzchniach policzkowych lub przedsionkowych zębów siecznych i przedtrzonowych, rzadziej trzonowych. W zaawansowanych przypadkach mogą obejmować powierzchnie okluzyjne i guzki zębów tylnych, powodując wklęsłości zwane bańkami. Z czasem zmiany się pogłębiają, zęby stają się cieńsze, matowe, dochodzi do ubytku nie tylko szkliwa, ale także zębiny, z ryzykiem obnażenia miazgi włącznie (ryc. 3).

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Mechanizm powstawania erozji

Kwaśne produkty obecne w jamie ustnej wchodzą w reakcję z jonami węglanowymi oraz fosforanowymi apatytów szkliwa i prowadzą do jego stopniowej [...]

Czynniki etiologiczne

Najczęstsze przyczyny erozji szkliwa przedstawiono w tabeli 1.

Leczenie

Współczesny model leczenia ubytków erozyjnych obejmuje trzy etapy.

Co to jest erozja?

Termin erozja pochodzi od łacińskiego czasownika erosum (korodować), który oznacza stopniowe niszczenie powierzchni, najczęściej w wyniku procesów chemicznych lub elektrolitycznych. Przebiega [...]

Podsumowanie

Ze względu na rosnącą liczbę pacjentów z ubytkami erozyjnymi istotne jest, aby stomatolodzy nauczyli się rozpoznawać wczesne oznaki erozji zębów. Wprowadzenie [...]

Do góry