ŚWIĄTECZNA DARMOWA DOSTAWA od 20 grudnia do 8 stycznia! Zamówienia złożone w tym okresie wyślemy od 2 stycznia 2025. Sprawdź >
Stomatologia zachowawcza
Erozja – wykreowana przez ewolucję i rozwój cywilizacji
Dr n. med. Joanna Kunert1
Lek. med. Małgorzata Szczęsny2
W ostatnich latach znacznie wzrosła liczba badań naukowych dotyczących erozji zębów. Zainteresowanie badaczy wzbudzają szczególnie minimalnie inwazyjne metody leczenia ze względu na wzrost częstości występowania erozji w populacjach. Ubytki erozyjne stały się poważnym problemem zdrowotnym w większości uprzemysłowionych krajów świata. Najczęściej dotyczą starszych dorosłych, 50-60-latków. U ponad 60 proc. osób w tej grupie wiekowej występują uszkodzenia tkanek zęba pochodzenia erozyjnego. W wielu pracach badawczych opisywane jest występowanie erozji u dzieci (5,5 proc.) i nastolatków 15-18-letnich (36,6 proc.).
Zdrowy tryb życia coraz częściej propagowany w środkach masowego przekazu, dieta zawierająca dużo owoców, warzyw, soków, napojów bezalkoholowych o wysokim potencjale erozyjnym sprawiają, że problem erozji staje się coraz bardziej powszechny. W ostatnich kilkudziesięciu latach znacznie wzrosło spożycie napojów o niskim pH. W Stanach Zjednoczonych w 2007 roku roczna konsumpcja napojów bezalkoholowych wynosiła 83 litry na osobę, a w 2009 już 221 litrów na osobę, co stanowi wzrost o 166 proc.
Wiele badań naukowych wykazało bezpośredni związek spożycia bezalkoholowych napojów o kwaśnym pH z częstością występowania erozji. Wykazano również, że uszkodzenia erozyjne zębów pochodzenia dietetycznego dotyczą wegetarian. Konsumpcja soków, warzyw oraz częsty składnik sałatek – ocet – sprawiają, że osoby preferujące ten sposób odżywiania są narażone na występowanie ubytków erozyjnych.
Obraz kliniczny
Erozja powoduje występowanie ubytków o charakterystycznym umiejscowieniu i kształcie (ryc. 1, 2). Badanie kliniczne powinno być przeprowadzone w dobrym oświetleniu i suchym polu zabiegowym. Ubytki mają kształt nieckowaty. Są gładkie i lśniące, rozszerzają się obwodowo, nie obejmują brzegów siecznych, powierzchni stycznych ani części przyszyjkowej zęba. Są odgraniczone od brzegu dziąsła cienkim pasmem szkliwa. Jego obecność jest związana z aktywnością płynu kieszonki dziąsłowej, który neutralizuje kwas i dostarcza składników o działaniu remineralizacyjnym. Może wynikać również z obecności płytki nazębnej w tym rejonie, co stanowi barierę dla przenikania kwasu.
Zmiany często są przyczyną nadwrażliwości i powodują dolegliwości bólowe przy spożywaniu zimnych, słodkich oraz kwaśnych pokarmów. Najczęściej powstają na powierzchniach policzkowych lub przedsionkowych zębów siecznych i przedtrzonowych, rzadziej trzonowych. W zaawansowanych przypadkach mogą obejmować powierzchnie okluzyjne i guzki zębów tylnych, powodując wklęsłości zwane bańkami. Z czasem zmiany się pogłębiają, zęby stają się cieńsze, matowe, dochodzi do ubytku nie tylko szkliwa, ale także zębiny, z ryzykiem obnażenia miazgi włącznie (ryc. 3).
