Stomatologia zachowawcza

Aktualne koncepcje adhezji do szkliwa i zębiny

Lek dent. Aleksandra Szydłowska1
Dr n. med. Teresa Szupiany-Janeczek2

1Centralne Ambulatorium Stomatologiczne, Uniwersytecka Klinika Stomatologiczna w Krakowie, kierownik: prof. dr hab. med. Jolanta Pytko-Polończyk

2Zakład Stomatologii Zintegrowanej, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, kierownik: prof. dr hab. med. Jolanta Pytko-Polończyk

Adres do korespondencji: Dr n. med. Teresa Szupiany-Janeczek, Zakład Stomatologii Zintegrowanej, UJ CM, ul. Montelupich 4, 31-155 Kraków, tel. 12 424 54 65, e-mail: teresaszupiany@gmail.com

Udoskonalenie systemów łączących i technik ich stosowania było spowodowane potrzebą uproszczenia procedur klinicznych i osiągnięciem odległego sukcesu leczniczego. Dlatego nowe systemy łączące cechują się dużą wszechstronnością. Należy być jednak świadomym ograniczeń obecnych na rynku preparatów, a także ściśle przestrzegać protokołów ich stosowania. Niezależnie od skuteczności współczesnych systemów łączących istnieje wiele wątpliwości dotyczących starzenia się i jakości połączenia adhezyjnego w przebiegu miesięcy i lat po zastosowaniu. Opierając się na dostępnej literaturze, można stwierdzić, że zastosowanie nowoczesnych systemów adhezyjnych jest bardzo obiecujące, jednak problem degradacji warstwy hybrydowej nie został całkowicie wyeliminowany. Artykuł podsumowuje obecną wiedzę na temat adhezji do szkliwa i zębiny oraz opisuje metody poprawy stabilności wiązania adhezyjnego.

Adhezyjne wypełnienia kompozytowe umożliwiają minimalne opracowanie ubytku, ograniczone jedynie do nieodwracalnie zniszczonych tkanek, oraz odbudowę funkcjonalną i prawie niewidoczną. Oprócz estetyki istotne z klinicznego punktu widzenia jest długotrwałe zachowanie szczelności wypełnienia. Pomimo dużego postępu w dziedzinie systemów wiążących w ostatnich latach wiązanie z tkankami zęba, zwłaszcza z zębiną, jest najsłabszym punktem estetycznych wypełnień kompozytowych. Aktualne badania naukowe wykazały, że wysoka siła wiązania do zębiny natychmiast po założeniu systemu wiążącego nie zawsze koreluje z długotrwałą stabilnością tego połączenia w jamie ustnej,[1] zatem wydaje się, że największym wyzwaniem współczesnej stomatologii adhezyjnej jest zapobieganie procesom degradacji połączenia wypełnienia z tkankami zęba. Na adhezję i jej zmiany w czasie wpływa wiele czynników zależnych od operatora: rodzaj i technika zakładania systemu wiążącego, materiał użyty do odbudowy, wcześniejsze przygotowanie tkanek zęba otaczających ubytek, umiejętności operatora, zachowanie suchości pola zabiegowego. Do czynników od niego niezależnych zalicza się m.in. warunki okluzyjne, zmiany temperatury w jamie ustnej, próchnicę wtórną, zachowania i nawyki pacjenta.[2]

Rodzaje systemów łączących

Adhezję wypełnienia kompozytowego do tkanek zęba można zasadniczo osiągnąć, stosując systemy łączące z osobnym wytrawiaczem (etch-and-rinse), samotrawiące (self-etch) lub stosując technikę hybrydową (selective etching), gdzie trawione kwasem ortofosforowym jest jedynie szkliwo, a do całego ubytku aplikuje się system łączący samotrawiący.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Adhezja do szkliwa

Adhezja do tkanek zęba jest oparta na dwuetapowym procesie wymiany, w którym substancja nieorganiczna zostaje zastąpiona syntetyczną żywicą.[7] W pierwszym etapie [...]

Adhezja do zębiny

Adhezja systemu wiążącego do zębiny powstaje przez impregnację tej tkanki mieszaniną monomerów żywicy, a jej stabilność opiera się na tworzeniu zwartej [...]

Degradacja żywicy

Autorzy opisują, że główną przyczyną degradacji warstwy hybrydowej jest hydroliza włókien kolagenowych i żywicy z przestrzeni interfibrylarnych.[12] Hydroliza to proces rozkładu [...]

Degradacja włókien kolagenowych

Drugim składnikiem warstwy hybrydowej ulegającym degradacji jest kolagen. Hydrolizie ulegają odsłonięte włókna kolagenu, co oznacza, że im dokładniejsza jest impregnacja zębiny [...]

Wewnętrzna aktywność kolagenolityczna zębiny

Niezależnie od użytego systemu wiążącego część włókien kolagenowych w warstwie hybrydowej pozostanie niezaimpregnowana żywicą i będzie narażona na hydrolizę oraz działanie [...]

Zwiększanie stabilności wiązania

W dostępnym piśmiennictwie podaje się, że siła i wytrzymałość wiązania systemów adhezyjnych z zębiną zależy w większym stopniu od jakości warstwy [...]

Podsumowanie

♦ Większość obecnie produkowanych systemów adhezyjnych jest tak skuteczna, że pozwala klinicystom polegać na wiązaniu z tkankami zęba bez potrzeby preparowania [...]

Do góry