Endodoncja
Właściwości i zastosowanie wybranych środków do płukania kanałów korzeniowych
lek dent. Zuzanna Antos-Marczak1
dr hab. n. med. Izabela Strużycka2
- Omówienie specyfiki leczenia endodontycznego – znaczenie dokładnego oczyszczenia, opracowania i wypełnienia kanałów korzeniowych
- Przedstawienie charakterystyki dostępnych środków płuczących, ich zalet, wad oraz możliwości zastosowania
Podstawą sukcesu w leczeniu endodontycznym jest szczelne wypełnienie kanału korzeniowego. Zapewnia je odpowiednie przygotowanie, udrożnienie i dostateczne odkażenie, które eliminuje drobnoustroje i zapobiega ponownej kontaminacji. Taki efekt możemy osiągnąć drogą chemomechanicznego opracowania kanału korzeniowego. Wyłącznie mechaniczne opracowanie kanału nie zapewnia jego skutecznego oczyszczenia. Badania Petersa i wsp.1 wykazują, że po samym mechanicznym opracowaniu ścian kanału ok. 40-50% ich powierzchni pozostaje nietknięte narzędziem. Ze względu na skomplikowany kształt anatomiczny jam zębowych używane do udrożnienia narzędzia nie docierają do wszystkich miejsc. Dodatkowe kanały, delty czy cieśnie stanowią potencjalnie zainfekowane przestrzenie, gdzie mogą być obecne bakterie. Niektóre gatunki drobnoustrojów żyją również w głębi kanalików zębinowych. Dodatkowo podczas opracowania, niezależnie od techniki i użytych narzędzi, na ścianie kanału pozostaje warstwa zanieczyszczeń. Jest to tzw. warstwa mazista, która może być usunięta dzięki zastosowaniu odpowiednich środków płuczących. Składa się ona z:
- opiłków zębiny
- resztek bakterii i ich produktów metabolicznych
- fragmentów metali z narzędzi kanałowych
- resztek past lubrykujących2.
Jej pozostawienie w kanałach powoduje zmniejszenie szczelności wypełnienia kanałowego, gdyż uniemożliwia wnikanie uszczelniacza w głąb kanalików zębinowych3. Dodatkowo warstwa mazista kurczy się z upływem czasu, co prowadzi do powstawania wolnych przestrzeni i nieszczelności po wypełnieniu kanałów, a w efekcie do przecieku bakterii powodującego reinfekcję4. Dlatego niezbędne jest użycie substancji płuczących kanał podczas jego opracowywania. Zastosowanie roztworu soli fizjologicznej nie pozwala na uzyskanie zadowalającego wyniku, zapewnia jedynie oczyszczenie powierzchni w 20%5. Natomiast po użyciu samego podchlorynu pozytywny efekt odkażający uzyskano w 50%, a przy połączeniu podchlorynu z ultradźwiękami w 70%6. Sjogren i wsp.6 oraz Katebzadeh i wsp.7 udowodnili, że rokowanie zapaleń przyzębia wierzchołkowego z pozostawionymi żywymi bakteriami przed wypełnieniem kanału korzeniowego jest znacznie bardziej narażone na niepowodzenie. Dlatego tak ważne jest całkowite odkażenie kanału z drobnoustrojów przed ostatecznym zakończeniem leczenia.
