Radiologia

Diagnostyka radiologiczna torbieli rzekomej – ubytku Stafnego

dr n. med. Aleksandra Jaroń1
prof. dr hab. n. med. Grzegorz Trybek1,2

14. Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu

2Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie

Adres do korespondencji:

dr n. med. Aleksandra Jaroń

4. Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ

ul. Weigla 5

50-981 Wrocław

e-mail: jaronola@gmail.com

  • Omówienie etiologii, rozpoznania i leczenia rzadkiej zmiany (pseudotorbieli) występującej w żuchwie
  • Przedstawienie własnego przypadku klinicznego pacjentki z ubytkiem Stafnego

Ubytek Stafnego (SBC – Stafne bone cavity) jest rzadką zmianą występującą w żuchwie. Została ona opisana po raz pierwszy przez Edwarda Stafnego w 1942 r.1 Pierwotnie SBC nazwany był „jamami kostnymi zlokalizowanymi w pobliżu kąta żuchwy”, jednak ze względu na zbyt opisowy charakter przyjęto nazwę ubytek (zamiennie z jamą, defektem lub torbielą) Stafnego. Zmiana ta klasyfikowana jest jako pseudotorbiel (torbiel rzekoma), ponieważ nie ma torebki wyścielonej nabłonkiem. Jest ona zazwyczaj asymptomatyczna i odkrywana przypadkowo podczas rutynowych badań radiologicznych2.

Etiologia

Dokładna etiologia i mechanizm tworzenia się omawianej pseudotorbieli wciąż są przedmiotem badań. Istnieje kilka teorii na temat powstawania ubytku Stafnego, ale żadna z nich nie została jednoznacznie potwierdzona. Jedna z teorii sugeruje, że zmiana ta wynika z wrodzonej wady rozwojowej, która jest związana z nieprawidłowym rozmieszczeniem tkanki gruczołowej – ektopowo rozmieszczonej tkanki gruczołu ślinowego w obrębie kości2. Inna teoria sugeruje, że ubytek powstaje w konsekwencji ucisku spowodowanego wzmożonym ciśnieniem krwi w okolicy trzonu żuchwy, co skutkuje martwicą kości, a następnie jej resorpcją.

Pełna wersja artykułu omawia następujące zagadnienia:

Dane epidemiologiczne

Badania wskazują, że ubytek Stafnego występuje w populacji ogólnej z częstością do ok. 0,5%. Jednak ze względu na bezobjawowy zazwyczaj przebieg [...]

Lokalizacja zmiany

Zmiana ta najczęściej występuje w odcinku bocznym trzonu żuchwy, po stronie językowej, pomiędzy zębem 6 a kątem żuchwy. Na rycinie 1 [...]

Rozpoznanie

Zmiana jest trudna do rozpoznania, ponieważ jej przebieg jest najczęściej bezobjawowy. Bardzo rzadko, przy bardzo dużych rozmiarach, może być wyczuwalna palpacyjnie [...]

Leczenie

Zmiana ta najczęściej nie wymaga leczenia. Warto jednak w razie wątpliwości poszerzyć diagnostykę w celu wykluczenia innych schorzeń; szczególnie u pacjentów [...]

Podsumowanie

Ubytek Stafnego to rzadki defekt występujący w żuchwie. Jest to zazwyczaj asymptomatyczna zmiana, odkrywana przypadkowo podczas rutynowych badań radiologicznych. Zrozumienie tych [...]

Do góry