Choroby somatyczne związane z zaburzeniami snu
lek. Magda Kaczor1
lek. Magdalena Szczęsna2
Śmiertelna bezsenność rodzinna
Jest to bardzo rzadkie schorzenie genetyczne (dziedziczone autosomalnie dominująco), którego objawy pojawiają się dopiero w wieku dorosłym. Choroba trwa od 8 do 72 miesięcy, przechodzi w śpiączkę, po której następuje śmierć.
Padaczka związana ze snem
Stan snu oraz przejście ze stanu snu do czuwania i z czuwania do snu są okolicznościami, w których łatwo dochodzi do czynności napadowej i drgawek. Od 20 do 40% napadów drgawek u dzieci występuje w nocy, a padaczka związana ze snem jest przyczyną 30% zaburzeń z drgawkami. Epizody napadowe zaburzają w różnym stopniu przebieg snu, pogarszają jego jakość, zwiększają zmęczenie i senność w ciągu dnia. Drgawki mogą powodować urazy. Poniżej wymieniono zespoły, w których napady występują jedynie w związku ze snem, w niektórych sporadycznie w czasie czuwania (większość z nich rozpoczyna się w wieku dziecięcym):
- nocne napady padaczkowe z płata czołowego (NFLE – nocturnal frontal lobe epilepsy)
- padaczka z ciągłymi wyładowaniami iglica-fala wolna w czasie snu wolnofalowego (CSWS – continuous spike-waves during sleep)
- łagodna padaczka wieku dziecięcego z iglicami okolicy centralno-skroniowej (BCECTS – benign childhood epilepsy with centro-temporal spikes), inaczej rolandyczna
- padaczka wieku dziecięcego z napadami z okolicy potylicznej (BEOP – benign childhood epilepsy with occipital paroxysms)
- młodzieńcza padaczka miokloniczna (JME – juvenile myoclonic epilepsy)
- padaczka z napadami uogólnionymi toniczno-klonicznymi po obudzeniu
- niektóre postacie padaczki skroniowej
- drgawki toniczne w zespole Lennoxa-Gastauta
- zespół Landaua-Kleffnera.
Dzieci chore na padaczkę częściej zgłaszają problemy ze snem. Mają one różne przyczyny:
- źle kontrolowana padaczka (szczególnie w przypadku napadów występujących w nocy)
- drgawki w nocy
- przerwanie organizacji snu nocnego
- działania niepożądane leków przeciwpadaczkowych (leki wpływają na aktywność dzienną i sen nocny, ryzyko wystąpienia działań niepożądanych jest tym większe, im więcej leków przyjmuje dziecko)
- odstawienie leków przeciwpadaczkowych
- inne pierwotne zaburzenia snu.
Charakter zaburzeń snu jest różnoraki:
- skrócenie całkowitego czasu snu
- zmiany wzorca snu
- parasomnie
- nocne wybudzenia
- nadmierna senność w ciągu dnia
- opóźnienie zasypiania
- opór przed położeniem się do łóżka
- zaburzenia oddychania związane ze snem.
Zaburzenia snu prowadzą do zmniejszenia efektywności snu. Źle śpią oraz często zgłaszają zmęczenie również rodzice dzieci chorych na padaczkę. Zazwyczaj śpią w jednym pokoju lub łóżku z dzieckiem z obawy, że w nocy wystąpi epizod napadowy.