Fartuchy, zegarki i tipsy – czyli jak nie przenosić zarazków

Co może zrobić lekarz, by poprawić tę sytuację? Wybraliśmy w punktach to, co warto wiedzieć na temat higieny rąk, na podstawie opracowania opublikowanego przez Stowarzyszenie Epidemiologii Szpitalnej.

FARTUCHY

Badania prowadzone na grupie 100 lekarzy w szpitalu w Birmingham w Wielkiej Brytanii wykazały, że fartuchy lekarskie (w szczególności mankiety, kieszenie i rękawy) stanowią potencjalne źródło zanieczyszczeń bakteriami. Staphylococcus aureus wyizolowano z 29 fartuchów lekarskich.
 W Szpitalu Uniwersyteckim w Baltimore z 22,8 proc. fartuchów lekarskich wyizolowano Staphylococcus aureus, a z 4 proc. MRSA. Z żadnego z fartuchów nie wyizolowano enterokoków opornych na wankomycynę (VRE).
W badaniach prowadzonych w Virginia Commonwealth University School of Medicine w Richmond udowodniono, że MRSA, VRE i Acinetobacter baumannii mogą być przenoszone z fartuchów lekarskich na skórę w modelu in vitro. Fartuchy lekarskie skażone bakteriami opornymi na antybiotyki mogą być źródłem infekcji.
BIŻUTERIA

W badaniach prowadzonych przez Hoffmana i wsp. u 40 proc. pielęgniarek stwierdzono na skórze pod pierścionkami pałeczki gram ujemne tj.: E. cloacae, Klebsiella i Acinetobacter.
W badaniach prowadzonych przez Hayesa i wsp. z udziałem ponad 60 pielęgniarek OIOM, analizy wykazały, że noszenie pierścionków było jedynym znaczącym czynnikiem ryzyka nosicielstwa pałeczek Gram-ujemnych i Staphylococcus aureus. Ilość drobnoustrojów na dłoniach była skorelowana z liczbą noszonych pierścionków.
W badaniach prowadzonych w 2014 roku w Polsce pod pierścionkami i obrączkami badanych osób identyfikowano szczepy bakterii Gram-dodatnich (74 proc.), a wśród nich ziarenkowce (48 proc.), Bacillus spp. (48 proc.), Corynebacterium spp. (3 proc.), Streptococcus spp . (1 proc.), S. aureus (1 proc.) i koagulazo-ujemne gronkowce (36 proc.) oraz grzyby (3 proc.)].
ZEGARKI

W Wielkiej Brytanii przeprowadzono badanie wśród pracowników szpitali uniwersyteckich dotyczące wpływu zegarków na przenoszenie zakażeń szpitalnych. Badanie to wykazało, że noszenie zegarka związane jest ze zwiększeniem kolonizacji bakteryjnej nadgarstków, ale nie dłoni.
Zdjęcie zegarka łatwo przenosi bakterie z nadgarstka na dłonie, co stanowi potencjalne źródło przeniesienia zakażenia
PAZNOKCIE

Badania McNeila i wsp. wykazały większą ilość wyhodowanych drobnoustrojów, gdy personel miał długie paznokcie (ponad 3 mm) w stosunku do tych pracowników, którzy mieli krótsze paznokcie (poniżej 3 mm).
Polskie badania przeprowadzone w 2014 roku wykazały, że personel medyczny ma długość paznokci 1-5 mm. W badaniach tych udowodniono, że ryzyko występowania określonych drobnoustrojów na skórze dłoni i na paznokciach jest niezależne od długości wolnej płytki paznokciowej, jeśli mieści się ona w przedziale do 5 mm. Nie wykazano także wpływu długości paznokci na stopień redukcji liczby drobnoustrojów na dłoniach i paznokciach, jeśli płytka paznokci nie była dłuższa niż zalecana.
TIPSY
W prowadzonych w Polsce badaniach niewielka liczba osób posiadała tipsy lub żel na paznokciach. Stwierdzono przed i po dezynfekcji, że średnia liczba komórek tworzących kolonie bakteryjne była zdecydowanie wyższa u osób noszących tipsy.
Hedderwick przeprowadził dwa różne badania. Pierwsze polegało na porównaniu noszenia przez pracowników medycznych przez 15 dni tipsów na niedominującej dłoni. Drugie badanie polegało na noszeniu przez pracowników medycznych sztucznych paznokci akrylowych i porównaniu ilość drobnoustrojów z drugą dłonią z naturalnymi paznokciami. W badaniu pierwszym potencjalne patogeny (Staphylococcus aureus, Gram-ujemne pałeczki, enterokoki i grzyby) izolowano z większej liczby próbek uzyskanych ze sztucznych niż naturalnych paznokci (92 do 62 proc.; p <0,001). Znacznie większą ilość drobnoustrojów wyizolowano z obszaru pod paznokciem niż z powierzchni paznokci. W badaniu drugim drobnoustroje wyhodowano w 87 proc. z paznokci sztucznych w porównaniu do 43 proc. z paznokci naturalnych p = 0,001. U większej liczby pracowników medycznych ze sztucznymi paznokciami wyhodowano pałeczki Gram-ujemne (47 do 17 proc.; p = 0,03) oraz grzyby (50 do 13 proc.; p = 0,006) w porównaniu do grupy kontrolnej.
Udowodniono, że noszenie sztucznych paznokci jest powiązane z wystąpieniem epidemii. W OITM noworodkowym noszenie przez pracowników medycznych sztucznych paznokci było źródłem epidemii K. pneumoniae ESBL.