Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej Maciej Hamankiewicz skierował do Rzecznika Praw Obywatelskich pismo, w którym prosi o skontrolowanie konstytucyjności przepisów określających, kiedy i komu lekarz może udzielić informacji o pacjencie. Zaznacza, że obecne regulacje nakładają na lekarzy obowiązek sprzeniewierzenia się jednej z fundamentalnych zasad wykonywania zawodu – zasadzie poszanowania tajemnicy informacji dotyczących pacjenta. Zobowiązują one lekarzy do ujawnienia po śmierci pacjenta informacji stanowiących tajemnicę lekarską wskazanym w tych przepisach osobom nawet wbrew wyrażonej przez pacjenta za życia wyraźnej woli w tym zakresie.
W ocenie samorządu lekarskiego może to wywoływać obawy przed ujawnieniem lekarzowi pewnych informacji dotyczących stanu zdrowia bądź zachowań mogących mieć wpływ na stan zdrowia z obawy, że zostaną one ujawnione w przypadku śmierci pacjenta nawet wbrew jego woli. „Zatajanie takich informacji przed lekarzem może nie tylko utrudniać bądź uniemożliwiać postawienie przez lekarza właściwego rozpoznania i wdrożenia leczenia, lecz także sprowadzać niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia innych osób. Wskazane powyżej przepisy w sposób bezprecedensowy naruszają podstawy tajemnicy lekarskiej – fundamentu zaufania w relacji pacjent – lekarz” – napisał prezes NIL Maciej Hamankiewicz.
Działanie podjęte przez NIL popiera dr Andrzej Sokołowski, prezes zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Szpitali Prywatnych.
– Tajemnica lekarska jest święta. Jedyne, co powinno zwalniać z tego obowiązku lekarzy, to wniosek prokuratury i sądu. Jestem przeciwny temu, by ustawowo po śmierci pacjenta jego tajemnica życia i choroby była łatwo dostępna – mówi podyplomie.pl dr Andrzej Sokołowski.
Przepisy te budziły istotne kontrowersje już na etapie ich tworzenia. Zostały wprowadzone do porządku prawnego w akcie procedowanym jako projekt poselski – z pominięciem szerokich konsultacji publicznych. Projekt aktu prawnego zawierającego opisane regulacje budził wątpliwości Sądu Najwyższego, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Ministra Zdrowia oraz samorządu lekarskiego.
W październiku 2016 roku Naczelna Rada Lekarska złożyła do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z konstytucją przepisów art. 40 ust. 3 i 3a ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz art. 14 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w zakresie dotyczącym tajemnicy lekarskiej. Postanowieniem z dnia 20 kwietnia 2017 roku TK odmówił jednak nadania wnioskowi NRL dalszego biegu, uznając, że w przedmiotowej sprawie Naczelna Rada Lekarska wystąpiła w ochronie interesu ogólnospołecznego, tj. interesu wszystkich obywateli – pacjentów, do czego w ocenie Trybunału nie posiada legitymacji.