Lekarza seniora przyjmujemy poza kolejnością?

Kiedy wśród pacjentów narasta niecierpliwość i stres, powraca pytanie o zasady przyjmowania lekarzy seniorów poza kolejnością. Ponieważ sprawa budzi kontrowersje, Okręgowa Izba Lekarska w Gdańsku przypomniała, jakie możliwości prawne ma lekarz.
Według Iwony Kaczorowskiej-Kossowskiej, radcy prawnego OIL w Gdańsku, możliwość podjęcia przez lekarza swobodnej decyzji jest różna w zależności od tego, czy przyjmuje w gabinecie udzielającym świadczeń komercyjnie, czy w ramach świadczeń finansowanych ze środków publicznych.
W pierwszym przypadku lekarz (przychodnia) zachowuje swobodę w kształtowaniu terminów przyjęć. Jedynym ograniczeniem formalnym jest w takim przypadku stan zdrowia pacjentów. Zgodnie z art. 30 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, lekarz ma obowiązek udzielać pomocy lekarskiej w każdym przypadku, gdy zwłoka w jej udzieleniu mogłaby spowodować niebezpieczeństwo utraty życia, ciężkiego uszkodzenia ciała lub ciężkiego rozstroju zdrowia. Oczywiste jest, że w przypadku pacjenta, który wymagałby świadczenia o charakterze ratunkowym, będzie on miał pierwszeństwo z uwagi na stan zdrowia.
Należy też mieć na względzie, że pacjenci, którym umówiono już wizytę na określoną porę, mają prawo liczyć na jej realną dostępność. Nadmierne przesunięcie wizyty z uwagi na priorytetowe przyjęcie lekarzy-seniorów, może w skrajnym przypadku prowadzić po stronie innego zarejestrowanego pacjenta do konieczności rezygnacji z wizyty ze względu na zbyt długie oczekiwanie. W konsekwencji - zarzut nieudzielenia świadczenia, które było pacjentowi potrzebne i zostało umówione. Mowa tu jednak o sytuacjach, w których przyjęcie lekarzy-seniorów poza kolejnością doprowadzałyby do opóźnień przekraczających miarę zdrowego rozsądku.
Nawet bowiem przy standardowej kolejności przyjęć pacjent musi liczyć się z możliwością oczekiwania, związanego z koniecznością indywidualnego podejścia do pacjentów zarejestrowanych przed nim. Lekarz decydujący się na przyjmowani seniorów poza kolejnością w gabinecie prywatnym ryzykuje jedynie ewentualnym niezadowoleniem pozostałych pacjentów i możliwością rezygnacji przez nich z usług jego gabinetu.
W opinii mec. Kaczorowskiej-Kossowskiej, od aspektu prawnego istotniejszy wydaje się aspekt dobrej komunikacji z pozostałym pacjentami, odpowiedniej informacji (np. widocznej w rejestracji) o tym, że lekarze-seniorzy przyjmowani są poza kolejnością, jak również informowanie oczekujących, że pacjent wchodzący poza kolejką jest lekarzem-seniorem. Jeśli lekarz przyjmuje lekarzy-seniorów bez kolejki, powinien ustalić, kto uznawany będzie za seniora, tak aby decyzje lekarza przyjmującego były jednolite i pozbawione cech uznaniowości.
Istotne jest też, czy lekarz prowadzi indywidualną praktykę lekarską. Jeśli nie, natomiast jest on pracownikiem (etatowym lub kontraktowym) przychodni, swój zamiar powinien uzgodnić z przełożonym i uzyskać jego zgodę na oferowanie seniorom przyjęć poza kolejką.
Mec. Iwona Kaczorowska-Kossowska podkreśla, że zgoła odmiennie przedstawia się kwestia kolejności przyjęć przy udzielaniu świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Tu zasady przyjęć zarówno w podstawowej opiece zdrowotnej jak i ambulatoryjnej opiece specjalistycznej regulują przepisy.
W POZ świadczenia udzielane są w terminie, który został uzgodniony z pacjentem.
Natomiast uprawnionymi do świadczeń poza kolejnością w AOS są:
•    zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi i Zasłużeni Dawcy Przeszczepu;
•    inwalidzi wojenni i wojskowi oraz kombatanci
•    uprawnieni żołnierze i pracownicy oraz weterani poszkodowani – w zakresie leczenia urazów i chorób nabytych podczas wykonywania zadań poza granicami państwa;
•    kobiety w ciąży;
•    pacjenci poniżej 8. roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu;
•    działacze opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowane z powodów politycznych;
•    osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
•    osoby deportowane do pracy przymusowej oraz osadzone w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich.
Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wymienia także pewne inne grupy pacjentów, uprawnionych do świadczeń bez kolejki. np. osoby wpisane na krajowe listy osób oczekujących na przeszczepienie komórek, tkanek i narządów, korzystają poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie przeszczepów. Są to jednak wyłącznie uprawnienia związane z określonym stanem zdrowia lub określonym statusem (np. kombatanci). Brak natomiast przepisu, który takie uprawnieninie nadawałby pacjentowi ze względu na wykonywany zawód czy wiek. - Innymi słowy w przypadku świadczeń finansowanych ze środków publicznych przepisy nie dają możliwości przyjęcia pacjenta poza kolejnością wyłącznie z uwagi na jego status lekarza-seniora – wyjaśnia mec. Iwona Kaczorowska-Kossowska w opinii opublikowanej przez OIL w Gdańsku.