Zastrzeżenie „nie zamieniać” leku z licznymi ograniczeniami

Weszły w życie ważne zmiany w zasadach wystawiania i realizacji recept, które znacznie ograniczają uprawnienia lekarzy. Nowe przepisy utrudniają im skuteczne zastrzeżenie na recepcie, by wydano tylko określony lek.
Zmianę wprowadzają od 1 listopada przepisy znowelizowanej ustawy refundacyjnej. Zapis „nie zamieniać" (NZ), który był wiążący dla farmaceuty, by w żadnym wypadku nie zamieniał leku, teraz będzie tylko sugestią od lekarza. Farmaceuta nie musi jej bezwzględnie przestrzegać.
Nowe zapisy nadal umożliwiają lekarzowi zamieszczenie adnotacji NZ, gdy istnieją uzasadnione wskazania medyczne lub występują przy zastosowaniu tego produktu leczniczego udokumentowane działania niepożądane.
Jednak wystawiając taką receptę, lekarz dodatkowo musi zamieścić w dokumentacji medycznej pacjenta szczegółowe uzasadnienie przepisania temu pacjentowi określonego produktu leczniczego, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego lub wyrobu medycznego.
Ponadto dopuszczono, by na żądanie lub za zgodą pacjenta aptekarz wydał zamiennik, jeżeli całkowita ilość zawartych w nim substancji czynnych odpowiada tej zawartej w przepisanym na recepcie produkcie leczniczym, a produkty te mają te same wskazania i tę samą drogę podania.
Możliwa jest też zamiana na produkt inny niż przepisany na recepcie, o takim samym lub zbliżonym składzie, o takim samym zastosowaniu oraz właściwościach.
Według tłumaczeń Ministerstwa Zdrowia, adnotacja NZ zbyt często uniemożliwiała zamianę leku np. na tańszy odpowiednik. Była zamieszczana nawet wtedy, gdy trudno ją było uzasadnić względami medycznymi.
Resort twierdzi, że adnotacje nieuzasadnione merytorycznie stanowiły większość. Dlatego obecnie farmaceuta wciąż może wydać dokładnie ten lek, który przepisał lekarz, ale nie musi. Według MZ farmaceuta dysponuje odpowiednią wiedzą na temat leków oraz tego, w jakich przypadkach zamiana jest uzasadniona, a kiedy nie jest.
W ocenie resortu zdrowia nie ma podstaw, aby farmaceuta był przymuszony zapisem na recepcie do określonego działania, jeżeli byłoby to sprzeczne np. z jego wiedzą i doświadczeniem, czyli bez podstaw merytorycznych.