Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników opublikowało stanowisko dotyczące stosowania antykoncepcji awaryjnej

Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników wypowiedziało się na temat stosowania antykoncepcji awaryjnej zawierającej lewonorgestrel lub octan uliprystalu.
W swoim stanowisku przypomniało, że antykoncepcja awaryjna, znana powszechnie jako "tabletka po", jest stosowana po współżyciu, dla uniknięcia niechcianej ciąży u kobiet, które nie zabezpieczyły się żadną inną metodą antykoncepcji. Składnikami aktywnymi takiej antykoncepcji są lewonorgestrel (LNG) lub octan uliprystalu (UPA), podawane jednorazowo doustnie w odpowiednich dawkach i w określonym przedziale czasowym po stosunku.
Według ekspertów, stosowanie antykoncepcji awaryjnej zawierającej lewonorgestrel lub octan uliprystalu jest wskazane po niezabezpieczonym stosunku lub w przypadku błędu w stosowanej metodzie antykoncepcji, takim jak pominięcie jednej lub więcej tabletek antykoncepcyjnych.

Dane epidemiologiczne
Według szacunków przywołanych w stanowisku, aż 44% wszystkich ciąż na świecie jest niepożądanych i nieplanowanych. Jednak w krajach rozwiniętych odnotowano spadek ciąż nieplanowanych o 30% ciąż nieplanowanych, podczas gdy w krajach rozwijających się ten spadek wyniósł 16%.
Badania porównawcze prowadzone w latach 2015-2019 wskazują, że problem niechcianych ciąż jest bardziej zauważalny w krajach rozwijających się, jednakże nawet w krajach wysoko rozwiniętych istnieją obszary z wysokim wskaźnikiem niechcianych ciąż. Dostęp do odpowiednich usług zdrowotnych, zwłaszcza z zakresu opieki reprodukcyjnej, pozostaje ograniczony statusem finansowym zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się.

Zalecenia ekspertów
W podsumowaniu stanowiska PTGiP czytamy:
1.    Lewonorgestrel i octan uliprystalu mają zbliżone działanie kliniczne polegające na: hamowaniu piku LH, hamowaniu/opóźnieniu owulacji oraz blokowaniu dojrzewania pęcherzyka dominującego w jajniku.
2. Zarówno lewonorgestrel (1,5mg jednorazowo doustnie), jak i octan uliprystalu (30mg jednorazowo doustnie) stosowane w schemacie antykoncepcji awaryjnej nie mają wpływu na hamowanie możliwości zapłodnienia w okresie poowulacyjnym, nie zakłócają implantacji zarodka w jamie macicy, jak i nie wpływają na rozwój zarodka/płodu oraz ciąży (czyli nie należą do preparatów o właściwościach wczesnoporonnych). LNG-EC i UPA-EC nie zwiększają ryzyka wystąpienia ciąży ektopowej.
3. Lewonorgestrel rzadziej powoduje efekty niepożądane w porównaniu z preparatem zawierającym octan uliprystalu.
4. Lewonorgestrel jest preparatem, który można stosować do 72h po stosunku, a octan uliprystalu do 120h. Skuteczność UPA jest równoważna ze skutecznością LNG u kobiet, które przyjęły preparat EC w sytuacjach nagłych w czasie do 72 godzin po stosunku płciowym bez zabezpieczenia lub w przypadku popełnienia błędu w czasie stosowanej aktualnie metody antykoncepcji.
5. Po zastosowaniu LNG-EC (dawka 1,5mg) i UPA-EC (dawka 30mg) zaleca się dodatkowe stosowanie miejscowej metody barierowej (np. prezerwatywa) do momentu wystąpienia kolejnego krwawienia miesiączkowego. W przypadku aktualnego stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej, nie należy przerywać cyklu antykoncepcji lecz kontynuować jego jej przyjmowanie do ukończenia opakowania i dodatkowo do zakończenia cyklu stosować metody barierowe.
6. Po przyjęciu LNG-EC (dawka 1,5mg) lub UPA-EC (dawka 30mg) nie zaleca się karmienia piersią (przez 8 godzin przy LNG i 7 dni przy UPA).
7. PTGiP stoi na stanowisku, że preparaty antykoncepcji awaryjnej (zarówno lewonorgestrel w dawce 1,5mg, jak i octan uliprystalu w dawce 30mg) powinny być dostępne bez recepty.