Rewolucja w transplantologii. Operacja wątroby na WUM pierwsza na świecie

31 maja w Klinice Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Wątroby Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (UCK WUM) dokonano pionierskiej operacji na skalę światową. Zespół pod kierownictwem prof. Michała Grąta przeprowadził pierwsze na świecie wspomagające przeszczepienie wątroby ratujące życie pacjentki, której wątroba została uszkodzona w wypadku komunikacyjnym.

Innowacyjność tej operacji polegała na tym, że pacjentka otrzymała przeszczep wątroby, a mimo to opuściła szpital bez przeszczepionego organu, ale z własnym, w doskonałym stanie zdrowia. − W standardowych warunkach się to nie zdarza − podkreślił prof. Michał Grąt, kierownik kliniki i krajowy konsultant w dziedzinie transplantologii klinicznej.

Nowa strategia w transplantologii

W wyniku wypadku większa część wątroby pacjentki została uszkodzona i musiała zostać usunięta. Pozostały fragment narządu był zbyt mały, aby zapewnić przeżycie. − Do tej pory chorzy mieli wykonywane przeszczepienie całej wątroby i do końca życia z tą przeszczepioną wątrobą musieli żyć − wyjaśnił prof. Grąt. Lekarze z UCK WUM zdecydowali się na nowatorski zabieg wspomagający, aby dać pozostałemu fragmentowi wątroby pacjentki czas na regenerację.

Pacjentce przeszczepiono tymczasowo jeden z płatów wątroby zmarłego dawcy. Po 11 dniach od zabiegu zachowany fragment jej własnej wątroby, wspomagany przez przeszczepiony płat, przyrósł trzykrotnie. To umożliwiło usunięcie przeszczepionego fragmentu, a pacjentka mogła powrócić do zdrowia bez konieczności długotrwałego przyjmowania leków immunosupresyjnych.

− Dzięki tej operacji stworzyliśmy zupełnie nową strategię chirurgiczną dla chorych z najcięższymi urazami wątroby − powiedział prof. Grąt. Dodał, że ten sukces otwiera nowe możliwości w leczeniu pacjentów z ostrą niewydolnością wątroby oraz nowotworami, a także pomaga zaradzić problemowi niedoboru narządów. − Jedna podzielona wątroba daje szansę dwóm chorym na przeżycie − podkreślił.

Pacjentka, której wykonano zabieg, przyznała, że choć była dokładnie poinformowana o operacji, nie była świadoma jej przełomowości. − Czuję się normalnie, jak normalny człowiek, sprzed 29 maja – powiedziała i dodała, że nie ma żadnych obostrzeń dietetycznych.

Prof. Michał Grąt dodał, że gdyby przeszczep się nie udał i chora rozwijałaby niewydolność wątroby, od razu byłaby zakwalifikowana do przeszczepienia całej wątroby. − Wierzyliśmy jednak, że operacja się uda. Do przeprowadzenia takiego zabiegu przygotował nas wprowadzony w ubiegłym roku Program Przeszczepień Wątroby Podzielonej. Dzięki niemu nabraliśmy doświadczenia w dzieleniu wątroby, w odpowiednim jej wszczepianiu i w przygotowywaniu biorcy do tego przeszczepienia. Wszystkie te doświadczenia wykorzystaliśmy w przeszczepieniu tego niewielkiego fragmentu wątroby u pacjentki po wypadku komunikacyjnym – mówi prof. Michał Grąt.

Dotychczasowe osiągnięcia prof. Michała Grąta

Prof. Michał Grąt wraz ze swoim zespołem ma na swoim koncie wiele sukcesów w dziedzinie transplantologii, które nieustannie przesuwają granice możliwości medycyny.

W ubiegłym roku w wywiadzie dla „Medical Tribune” mówił o swoich innowacyjnych operacjach: pierwszym przeszczepieniu wątroby, gdzie dawca był jeden, a biorców dwóch, pierwszym przeszczepieniu wątroby z wykorzystaniem perfuzji w normotermii oraz pierwszej w Polsce poszerzonej prawostronnej hemihepatektomii techniką laparoskopową u pacjenta onkologicznego.

− Naszym celem jest wykorzystanie każdego dostępnego narządu, aby pomóc jak największej liczbie chorych. Nowe metody pozwalają nam m.in. wykorzystać bezpiecznie narządy podwyższonego ryzyka, które wcześniej nie były brane pod uwagę jako nadające się do przeszczepienia − mówił prof. Grąt. Dodaje, że kolejnym krokiem w rozwoju transplantologii w Polsce jest rozwój przeszczepień wątroby pobranej od żywego dawcy.

Skład zespołu chirurgicznego

Pierwsze na świecie przeszczepienie wspomagające wątroby wykonał zespół w następującym składzie:

Operator przeszczepienia: prof. Michał Grąt, asysta – dr Wacław Hołówko, dr Andriy Zhylko

Podział pobranej wątroby od dawcy zmarłego: dr Konrad Kobryń, dr Paweł Rykowski

Pobranie wątroby od dawcy zmarłego: dr Łukasz Nazarewski, dr Oleksandra Ostapiak, piel. Joanna Rzadkiewicz

Anestezjolog: dr Paula Dudek

Zespół pielęgniarski: Anna Wąsik (instrumentariuszka), Grzegorz Nowakowski (instrumentariusz), Paulina Piętka (anestetyczka), Piotr Wesołowski (anestetyk)

Koordynator transplantacyjny: mgr Krzysztof Zając.