Lekarz może korzystać ze sztucznej inteligencji pod czterema warunkami

Zastosowanie sztucznej inteligencji (AI) w medycynie staje się coraz bardziej powszechne. Na ten temat wypowiedział się Hubert Życiński, zastępca dyrektora departamentu innowacji w Ministerstwie Zdrowia, podczas ostatniego posiedzenia sejmowej podkomisji stałej do spraw organizacji ochrony zdrowia. Życiński poinformował, że przewidywane jest powstanie co najmniej dwóch usług opartych na AI. Pierwsze z narzędzi ma wspomagać analizę stanu zdrowia pacjenta, a drugie wspierać decyzje diagnostyczne i kliniczne. Co istotne, jedno z tych narzędzi będzie skierowane bezpośrednio do pacjentów, a drugie do kadry medycznej.

Nowelizacja Kodeksu Etyki Lekarskiej

Pod koniec maja Naczelna Izba Lekarska znowelizowała Kodeks Etyki Lekarskiej, dodając artykuł 12, który zezwala lekarzom na korzystanie z algorytmów sztucznej inteligencji w procesie diagnostycznym, leczniczym lub zapobiegawczym. Nowe zapisy wymagają jednak spełnienia czterech warunków: poinformowania pacjenta o wykorzystaniu AI, uzyskania jego świadomej zgody, używania certyfikowanych algorytmów oraz podjęcia ostatecznej decyzji przez lekarza.

Prawo pacjenta i odpowiedzialność lekarza

Rzecznik Praw Pacjenta Bartłomiej Chmielowiec w rozmowie z PAP przypomniał, że przepisy prawa nie zakazują stosowania AI w leczeniu, a obowiązki lekarza wynikają z ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Podkreślił, że lekarz musi udzielać świadczeń zgodnie z aktualną wiedzą medyczną i z należytą starannością oraz że AI wspiera personel medyczny, ale za diagnozę i leczenie odpowiada zawsze lekarz.

Chmielowiec zwrócił również uwagę na dwa kluczowe prawa pacjenta – do informacji oraz do wyrażenia zgody na świadczenia zdrowotne. Pacjent musi być informowany o zastosowaniu AI w diagnozie lub leczeniu i wyrazić na to świadomą zgodę.

WHO i globalne wytyczne

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) również dostrzega potencjał AI w medycynie. Na początku 2024 roku zaktualizowała wytyczne dotyczące wykorzystania AI, publikując raport „Etyka i zarządzanie sztuczną inteligencją w służbie zdrowia”. Dokument zawiera 40 zaleceń dla rządów, firm technologicznych oraz podmiotów świadczących opiekę zdrowotną, mających na celu promowanie i ochronę zdrowia populacji poprzez odpowiednie wykorzystanie dużych modeli multimodalnych (LMMs).

Znaczenie dla lekarzy

Wprowadzenie AI do medycyny przynosi wiele korzyści, ale również stawia nowe wyzwania przed lekarzami. Automatyzacja i wspomaganie diagnostyki mogą znacząco przyspieszyć procesy lecznicze i poprawić ich dokładność. Jednak kluczowa jest odpowiedzialność lekarzy za końcowe decyzje, co podkreśla konieczność ciągłego doskonalenia wiedzy medycznej oraz umiejętności adaptacji do nowych technologii. Sztuczna inteligencja może stać się nieocenionym narzędziem, ale zawsze będzie wymagała nadzoru i wiedzy specjalistów, aby zapewnić pacjentom najwyższą jakość opieki zdrowotnej.

Szerzej o tym, jak polscy lekarze wykorzystują w swojej praktyce AI, piszemy w bieżącym wydaniu „Medical Tribune”. Link do artykułu tutaj.