Wskaźniki jakości opieki zdrowotnej – lekarze mówią o chaosie i proponują pomoc

Zdecydowaną negatywną opinię wyraziło Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej (NIL) po zapoznaniu się z projektem wskaźników jakości opieki zdrowotnej w rozporządzeniu ministra zdrowia. Według samorządu lekarskiego dokument wymaga poważnych poprawek. Jednocześnie samorząd zaproponował wsparcie poprzez zaangażowanie swoich ekspertów.

Problemy z projektem

Projekt rozporządzenia, będący pierwszym dokumentem w tej dziedzinie, wykazuje liczne niespójności w załącznikach, co tworzy wrażenie chaosu. Prezydium NIL poinformowało, że wprowadzenie tak dużej liczby wskaźników w jednym czasie stwarza poważne trudności dla placówek, które dotychczas nie prowadziły monitoringu w tym zakresie. Wymusi to na wielu instytucjach znaczące zmiany w sposobie funkcjonowania oraz kulturze organizacyjnej.

Prezydium podkreśla, że projekt rozporządzenia nie nadaje priorytetów poszczególnym wskaźnikom, traktując wszystkie 50 na równi. Takie podejście nie jest zgodne z zasadami optymalizacji jakości i zarządzania. Dodatkowo, brakuje ujednolicenia nazw i definicji wskaźników, co utrudnia lekarzom zrozumienie ich znaczenia i zastosowania.

Główne błędy w załącznikach

Odnośnie wskaźników zawartych w załącznikach do dokumentów, wskazano m.in. brak określenia przedziału czasowego, którego dotyczy liczba zabiegów, brak wyjaśnienia dotyczącego „skuteczności procesu wpisywania na listy oczekujących”, braku jasnej definicji „struktury hospitalizacji”.

Prezydium NIL zauważyło także istotne braki, takie jak pominięcie wskaźników konsumenckich dla opieki ambulatoryjnej, które są kluczowe w ocenie jakości usług medycznych w krajach rozwiniętych. Przykłady to skuteczność procesu wpisywania pacjentów na listy oczekujących czy zaangażowanie personelu medycznego.

Krytyka wskaźników klinicznych i zarządczych

Projekt rozporządzenia nie zawiera wskaźników klinicznych dla opieki ambulatoryjnej, które są powszechnie stosowane w innych krajach, takich jak Wielka Brytania. Ponadto, wskaźniki jakości opieki szpitalnej w obszarze klinicznym wymagają przeglądu i modyfikacji, w tym poprawy definicji współczynnika cięć cesarskich oraz wprowadzenia wskaźników oceniających jakość procedur niezabiegowych.

Prezydium NIL krytycznie ocenia także dobór wskaźników zarządczych dla opieki ambulatoryjnej, które mogą prowadzić do obniżenia jakości usług i bezpieczeństwa pacjentów. Wskaźniki procentowe udziału teleporad czy porad z receptami nie są powiązane z oceną ich jakości i mogą wprowadzać niepotrzebne bariery administracyjne.

Wezwanie do dialogu

Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej wyraziło gotowość wsparcia procesu rewizji wskaźników oraz zaoferowało pomoc ekspertów NIL w opracowaniu bardziej precyzyjnej i efektywnej listy wskaźników. Zwróciło uwagę na potrzebę ich zgodności z aktualną wiedzą medyczną oraz zasadami monitorowania i poprawy jakości opieki zdrowotnej stosowanymi w Unii Europejskiej i krajach OECD.

Prezydium NIL podkreśla, że aktualny projekt rozporządzenia wymaga istotnych zmian, aby rzeczywiście poprawić jakość opieki zdrowotnej w Polsce.

Ustawa o jakości

Przypomnijmy: Ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, przyjęta 16 czerwca 2023 r., przewiduje wprowadzenie systemu zarządzania jakością w polskim systemie ochrony zdrowia. 

Ustawa wprowadza obowiązek pomiaru jakości świadczonych usług zdrowotnych przy użyciu wskaźników, które obejmują: 

o efekty leczenia,

o powtórne hospitalizacje,

o śmiertelność po zabiegach,

o opinie pacjentów na temat jakości usług,

o efektywność wykorzystania zasobów

Uzyskanie autoryzacji będzie warunkiem realizacji umów z NFZ przez placówki szpitalne. Ustawa wprowadza również zmiany w modelu akredytacji, która ma potwierdzać spełnianie wymogów jakościowych.

Każdy podmiot wykonujący działalność leczniczą będzie zobowiązany do stworzenia wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem do 30 czerwca 2024 r.

Aktualny status ustawy

Ustawa weszła w życie 8 września 2023 r., a jej kluczowe przepisy zaczynają obowiązywać od tego momentu. Natomiast terminy związane z autoryzacją i wdrożeniem systemów jakości są rozłożone na kolejne miesiące, z pierwszymi wnioskami o autoryzację możliwymi do składania od marca 2024 r.

Rozporządzenie o wskaźnikach jakości

Rozporządzenie dotyczące wskaźników jakości, które ma szczegółowo określić metody pomiaru jakości w opiece zdrowotnej, jest w fazie przygotowań, a jego publikacja jest oczekiwana w najbliższym czasie, aby umożliwić pełne wdrożenie ustawy i jej założeń.