Czy politycy zrezygnują z bycia lekarzami?

Znowelizowany Kodeks Etyki Lekarskiej wprowadza jasne zasady dla lekarzy pełniących funkcje publiczne. Komisja Etyki Lekarskiej Naczelnej Rady Lekarskiej (NRL) właśnie opublikowała pierwszy komentarz do kluczowych zmian. Komentarz, jak wyjaśnia przewodniczący Komisji, dr Artur de Rosier, dotyczy artykułu 69, który na nowo definiuje, jak lekarze powinni postępować w sytuacjach konfliktu między obowiązkami zawodowymi a etyką lekarską.

Co zmienia nowy artykuł 69?

Artykuł ten wyraźnie podkreśla, że lekarze zatrudnieni w urzędach państwowych, samorządowych, instytucjach publicznych lub prywatnych muszą rzetelnie wypełniać swoje obowiązki. Co jednak kluczowe, nie wolno im wykonywać poleceń sprzecznych z zasadami etyki lekarskiej. To oznacza, że kiedy dochodzi do konfliktu między wymaganiami funkcji publicznej a kodeksem etyki, lekarz musi wybrać etykę.

Lekarz czy urzędnik?

To pytanie, przed którym może stanąć każdy lekarz pełniący funkcje polityczne czy administracyjne. Nowy Kodeks jasno określa, że jeśli lekarz przewiduje, iż wykonywanie takich funkcji może prowadzić do naruszenia zasad etyki, powinien rozważyć zrzeczenie się Prawa Wykonywania Zawodu (PWZ). Taki krok nie jest jednak pozbawiony konsekwencji. Rezygnacja z PWZ zwalnia lekarza z odpowiedzialności zawodowej za działania niezgodne z Kodeksem, ale jednocześnie utrudnia późniejszy powrót do zawodu. Ocena działań podjętych w czasie, gdy lekarz zrzekł się uprawnień, może wpłynąć na decyzję o ich ponownym przyznaniu.

Wzmacnianie etyki lekarskiej

Dr Artur de Rosier podkreśla, że nowe przepisy mają umocnić etykę w codziennej praktyce lekarskiej, zwłaszcza w sytuacjach, gdzie moralność i obowiązki zawodowe mogą się zderzyć z oczekiwaniami pracodawcy czy przełożonych. Odrzucenie polecenia sprzecznego z KEL nie może być powodem do sankcji – to jasny sygnał, że etyka lekarska stoi ponad wszelkimi innymi zobowiązaniami.

Kodeks Etyki Lekarskiej – powrót do korzeni

Nowelizacja Kodeksu, która wejdzie w życie w styczniu, jest pierwszą od 20 lat i wprowadza więcej istotnych zmian. Zasady etyki wywodzące się z nauk Hipokratesa, choć spisane w V wieku p.n.e., wciąż stanowią fundament zawodu lekarza. Kodeks, który obowiązuje od 1991 roku, był nowelizowany tylko dwa razy – w 1993 i 2003 roku. Obecne zmiany dostosowują kodeks do współczesnych wyzwań, jakie stoją przed lekarzami.

Żywy dialog nad etyką

Komisja Etyki Lekarskiej zaprosiła do otwartego dialogu na temat nowych zapisów kodeksowych. Jak zapowiada dr de Rosier, co tydzień będą publikowane kolejne komentarze do nowelizacji, które mają służyć jako przestrzeń do dyskusji. Uwagi można przesyłać na adres kel@nil.org.pl.

Tymczasem Nowy Kodeks Etyki Lekarskiej już stawia przed lekarzami nowe wyzwania. Czy politycy-lekarze zdecydują się na rezygnację z wykonywania zawodu? 

Dylematy polityków-lekarzy

Jak pokazuje niedawna przeszłość, w ostatnich latach politycy-lekarze stanęli przed wieloma trudnymi dylematami etycznymi, jak podczas głosowania nad ustawą "lex Czarnek" w 2022 roku, gdzie musieli wybierać między lojalnością wobec partii a ochroną zdrowia młodzieży poprzez zapewnienie rzetelnej edukacji, czy w trakcie pandemii COVID-19, kiedy głosowali nad obostrzeniami oraz obowiązkiem szczepień, czy podczas debaty nad obywatelskim projektem "Stop NOP" w 2018 roku, który zakładał zniesienie obowiązku szczepień, co mogło być odbierane jako wsparcie dla ruchów antyszczepionkowych.