dr hab. n. med. Mariusz Frączek

Szanowni Państwo,

Drogie Koleżanki i Koledzy!

Oddajemy do Państwa rąk kolejny numer „Chirurgii po Dyplomie”. Dołożyliśmy wielu starań, aby nie zawieść Państwa oczekiwań i poprosiliśmy o przygotowanie artykułów obejmujących różnorodne zagadnienia chirurgiczne.

Współczesna onkologia staje się rozległą dziedziną wiedzy, w której same działania chirurgiczne są jedynie elementem złożonego systemu wielodyscyplinarnego leczenia chorego na nowotwór. Podstawowe założenie, iż radykalne wycięcie guza pierwotnego jest głównym i decydującym elementem umożliwiającym wyleczenie, pozostaje niezachwiane, niemniej coraz większego znaczenia nabiera rozwój nowych metod opartych na postępie wiedzy z zakresu biologii komórki nowotworowej, rozwoju diagnostyki molekularnej i obrazowej. Chirurg leczący nowotwory powinien je znać i zrozumieć zasady ich stosowania. Wydaje się, że jest tylko kwestią czasu upowszechnienie technik małoinwazyjnych wykorzystujących coraz doskonalsze instrumentarium i rosnące doświadczenie chirurgiczne. Już dziś jakość stosowanych urządzeń pozwala na uzyskanie trójwymiarowego obrazu wzbogaconego o elementy niewidoczne gołym okiem, co ułatwia precyzyjne i bezpieczne wykonanie operacji. Sytuacja komplikuje się, jeśli rozpoznanie choroby przychodzi późno. Mnogość metod stosowana u chorych na raka w stadium uogólnienia prowadzi ostatecznie do próby kompromisu między toksycznością wdrożonego leczenia i jego wynikiem a utrzymaniem optymalnego stanu fizjologicznego organizmu. Ale i tu pojawiają się sposoby precyzyjnego działania ukierunkowanego na zmiany nowotworowe, czego wyrazem jest wynalezienie tzw. inteligentnych leków wyszukujących i niszczących komórki nowotworowe.

U podłoża rozwoju każdego nowotworu leży wieloetapowy proces polegający na kumulowaniu się uszkodzeń materiału genetycznego, co ostatecznie doprowadza do przekształcenia się zdrowej komórki w nowotworową. Teoretycznie uszkodzone geny mogą zostać zastąpione prawidłowo działającymi. Niewątpliwie jednym z większych osiągnięć medycyny było opublikowanie w 2003 r. mapy ludzkiego genomu. Poznano sekwencję ponad 3 mld jednostek DNA (99% całkowitej ich liczby). Badanie mikromacierzy komórkowej dało początek nowej klasyfikacji chorób nowotworowych i możliwości indywidualizacji leczenia na poziomie molekularnym. Dalszy rozwój różnych dziedzin biologii molekularnej, inżynierii genetycznej stwarza nadzieję na wprowadzenie metod terapii genowej do praktyki klinicznej.

W to nowe spojrzenie na metody leczenia onkologicznego znakomicie wpisuje się artykuł przygotowany przez zespół pod kierunkiem prof. Józefa Kładnego. Gorąco zachęcam do zapoznania się z jego treścią.

W dobie nowoczesnych, coraz bardziej wyrafinowanych aparatów diagnostycznych możemy zapomnieć o podstawowych elementach badania lekarskiego. Celem pracy dr. Michała Nowakowskiego jest przypomnienie o nieustającej wysokiej pozycji badań podmiotowych i przedmiotowych we współczesnej chirurgii. Bardzo zachęcam do jej przeczytania, zwłaszcza lekarzy rozpoczynających swoje życie chirurgiczne.

Po raz kolejny zajmujemy się żywieniem w chirurgii. Tym razem przedstawiamy doświadczenia w tym zakresie I Kliniki Chirurgii Ogólnej, Transplantacyjnej i Leczenia Żywieniowego UM w Lublinie. Autorem pracy jest dr Przemysław Matras.

Warto także zapoznać się z artykułem dr. Sergiusza Durowicza, w której przedstawia on kierunki diagnostyki i leczenia chorego z płynem w jamie otrzewnej.

Interesującej lektury