Musimy świadomie przeciwdziałać powstawaniu oporności patogenów: ograniczyć nadużywanie środków przeciwdrobnoustrojowych, które przyspieszają pojawianie się nowych mechanizmów oporności, upowszechnić racjonalną antybiotykoterapię oraz inne praktyki ograniczające rozprzestrzenianie drobnoustrojów, aby utrzymać skuteczność leków na zadowalającym poziomie.

Wstęp

Era antybiotyków, choć bardzo krótka w porównaniu z historią ludzkości, obfitowała w wiele odkryć. Wynalezienie i wykorzystanie substancji przeciwdrobnoustrojowych, a następnie zmaganie się z lekoopornością przyczyniły się do odkrycia ruchomych elementów genetycznych mikroorganizmów, do których należą plazmidy. To odkrycie stało się podwaliną inżynierii genetycznej i biologii molekularnej i ostatecznie doprowadziło do spektakularnych sukcesów nauk biologicznych i medycznych. Niemniej walki z postępującą opornością bakterii na antybiotyki nie można uznać za wygraną. Na całym świecie coraz częściej obserwujemy zakażenia, leczenie których nie może być skuteczne ze względu na brak substancji aktywnych wobec drobnoustrojów.

Historia Ziemi liczy 4 mld lat. Najnowsze badania w dziedzinie astrobiologii wskazują, że życie w postaci jednokomórkowych organizmów, bakterii, istniało już 3,2 mld lat temu. Pierwsi mieszkańcy naszej planety nie potrzebowali tlenu: żywili się energią słoneczną, wykorzystywali zawarty w atmosferze węgiel oraz azot. Dzięki metabolizmowi opartemu na enzymach wewnątrzkomórkowych bakterie zmieniły los naszej planety – ukształtowały atmosferę, wzbogacając ją w tlen i redukując zawartość dwutlenku węgla. Doprowadziło to do powstania zewnętrznej warstwy skorupy ziemskiej, utworzonej z substancji resztkowych prymitywnych organizmów jednokomórkowych zawierających węgiel organiczny. Niezwykły wydaje się fakt, że procesy metaboliczne zachodzące pod wpływem enzymów wewnątrz komórki bakteryjnej działają w ten sam sposób od 3,2 mld lat, a skutkiem tego działania jest fascynująca różnorodność form życia na Ziemi. Dla początku ekspansji życia niezbędne było przekształcenie gazowej formy azotu występującego w atmosferze w związki chemiczne, które mogą być wykorzystywane przez wszystkie organizmy żywe jako budulec aminokwasów, białek i kwasów nukleinowych, z których zbudowane są geny oraz chlorofil. Bez chlorofilu nie byłby możliwy proces fotosyntezy, produkty którego stanowią pożywienie dla wszystkich wyższych form życia.¹

Człowiek jako gatunek istnieje od około 200 mln lat. Historię ludzkości można rozpatrywać przez pryzmat walki o przetrwanie ze śmiertelnymi w skutkach infekcjami. Świadectwa historyczne wielkich epidemii dżumy, które dziesiątkowały ludzkość, znajd...